مطالعه بوم شناسی فردی گیاه کمای سازویی در استان خوزستان، ایران

گونۀ گیاهی کُمای سازوئی (ferula stenocarpa) گیاهی است پایا از تیرۀ کرفسیان با ارتفاع حدود 2 متر که در دمای زیاد ناحیۀ رویشی سودانی رشد می کند. هدف از این تحقیق، مطالعۀ بوم شناسی فردی گونۀ انحصاری ایران به نام کُمای سازوئی در استان خوزستان است. ابتدا، نقشۀ رویشگاه تهیه شد و ویژگی های رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم، ویژگی های خاک، گونه های همراه، فنولوژی، سیستم ریشه، مطالعات و تشریحی این گونه بررسی و گزارش شد. نتایج نشان داد که این گونه در دامنۀ ارتفاعی 159 تا 850 متر از سطح دریا با متوسط بارندگی 112.4 تا 482.9 میلی متر و متوسط دمای سالانه، 24.47 تا 25.93 درجۀ سانتی گراد رویش دارد و به لحاظ جهت شیب تقریباً محدودیتی ندارد ولی شیب های 40 تا 60 درصد را ترجیح می دهد. در خاک هایی با بافت لومی، لومی رسی تا لومی سیلتی و غیرشور و از نظر مواد آلی و عناصر غذایی نیتروژن و فسفر فقیر می روید. هدایت الکتریکی خاک رویشگاه 0.172 دسی زیمنس بر متر و اسیدیتۀ آن در حدود 7.47 تا 7.85 است. رشد رویشی گیاه اواسط اسفندماه، زمان ظهور گل ها اواسط فروردین و شروع بذردهی گیاه هفتۀ آخر اردیبهشت است و بذرها تا اوایل خردادماه ریزش می کنند. این گونه فقط از طریق بذر تکثیر می شود. دانۀ گردۀ این گیاه دوکی شکل و بیضوی، با سه شیار شکاف مانند است. کُمای سازوئی در رویشگاه های خود تیپ غالب را تشکیل نداده و به صورت منفرد و پراکنده و لک ه ای مشاهده شده است که از نابودی عرصه های طبیعی این گیاه به دلیل چرای بیش از حد حکایت دارد.