بررسی ریخت‌شناسی کلاله و تاکسونومی عددی .Pedicularis L (تیرۀ گل‌جالیزیان) در ایران

Pedicularis l سرده‌ای نیمه ­انگلی است که غالباً در مناطق سرد و کوهستانی نیمکرۀ‌ شمالی پراکنش دارد. در این مطالعه کلالۀ 9 گونه از این سرده که در فلور ایران گزارش شده است به­ وسیلۀ میکروسکوپ الکترونی تحت مطالعه قرار گرفت. سطح کلاله در p. pycnantha و p. wilhelmsiana مسطح است، در p. cabulica، p. caucasica ،p. rechingeri ،p. sibthorpii، p. condensata  و p. strausii به شکل نیمه­ کروی بوده و در p. rhinanthoides  مخروطی­ شکل است. به منظور تعیین روابط بین گونه‌ها، تحلیل عددی با استفاده از 45 صفت کمی و کیفی ریخت‌ شناسی، تشریحی و گرده‌ شناسی انجام گرفت و نمودارهای حاصل از دو روش upgma و pca ترسیم و روابط بین گونه‌ها مشخص شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل، صفاتی مانند ضخامت پری‌کارپ میوه، ضخامت پارانشیم حفره‌ای در برگ، ارتفاع ساقه، ضخامت پوست ساقه، ضخامت کل ساقه و طول رگبرگ میانی از­جمله صفاتی هستند که با وجود تغییرپذیری زیاد، می‌توانند در شناسایی گونه‌ها و تعیین روابط بین آنها مفید باشند.

Stigma morphological study and numerical taxonomy of genus Pedicularis L. (Orobanchaceae) in Iran

Pedicularis L. (Orobanchaceae) is a large hemiparasitic genus, distributed mostly over boreal and arctic alpine regions of the northern hemisphere. In the present study 9 species of the genus that are reported in flora of Iran, were undertaken for stigma morphological study and numerical analysis. The stigmatic surface is even in P. pycnantha and P. wilhelmsiana, is expanded into a subspherical shape in P. cabulica, P. caucasica, P. rechingeri, P. sibthorpii, P. condensata and P. strausii and is conical form in P. rhinanthoides. To determine the relationship between species, numerical analysis was carried out using 45 quantitative and qualitative morphological, anatomical and palynological characters. UPGMA and PCA dendrograms were drawn. According to the results some characters such as the thickness of  pericarp, the thickness of  spongy parenchyma, the length of  stem, the thickness of bark, the thickness of  stem and the length of midrib are the most variable, and can be used for identification and determination of relationship between species.