مطالعات ریخت شناسی و ریزریخت شناسی برای تعیین جایگاه آرایه‌شناختی دو گونه nepeta persica و n. kotschyi

ایران با دارا بودن حدود 79 گونه از سرده پونه‌سا به عنوان یکی از مناطق پیدایش این سرده تلقی می‌شود. در حدود 77 درصد از گونه‌های شناسایی شده این سرده در ایران، گونه‌های انحصاری هستند. گونۀ‏ پونه ‏سای ایرانی که در منابع مرجع گیاه شناسی به عنوان گونه‌ای مستقل به نام پونه‌سا نامیده می‌شد،  در فلور ایران موقعیت آرایه‌شناختی گونه nepeta persica  به واریته‌ای از گونه nepeta kotschyi  تغییر یافته است. در این تحقیق صحت جایگاه آرایه‌شناختی این دو گونه با بررسی صفات مختلف ریخت‌شناختی و ریزریخت شناختی آنها مانند ارتفاع گیاه، اندازه برگ‌ها، تاج پوشش، نوع کرک‌ها و فندقه، با استفاده از تصاویر استریومیکروسکوپ الکترونی (sem) و مطالعات آماری spss و بررسی معنی‌داری صفات توسط نرم افزار anova مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که اختلاف معنی داری در ویژگی هایی مانند شکل برگ ها، کرک ها و روزنه های آن و همچنین ارتفاع آنها وجود دارد. هر چند در اندازه و شکل بذرها به وضوح اختلافی مشاهده نشد. هر دو گونه دارای فندقه های مشبک با زوائد زگیل مانند بودند. همچنین شکل ظاهری کرک های بلند در برگ های دو گونه کاملا متفاوت هستند به طوری که در گونه n. persica دارای زوائد زگیل مانند ولی در گونه n. persica با سطح صاف هستند. بر اساس داده های به دست آمده از مطالعات آرایه‌شناختی دو گونه n. persica  و n. kotschy و نتایج مطالعات ریخت شناسی و ریزریخت شناسی و تصاویر میکروسکوپ الکترونی از سطح برگ ها که برای اولین بار در این مقاله آورده شده است پیشنهاد مستقل بودن دو گونه ارائه گردید.

morphological and micromorphological analyses of two species of n. persica and nepeta kotschyi to determine their taxonomic status

iran, having about 79 species of the genus lamiaceae, is one of the regions of origin of this genus. about 77% of the identified species of the mentioned genus in iran have been registered as exclusive species. there is an iranian nepeta species, which was previously taken as a separate species in botanical reference sources, but has been reclassified as a variety of nepeta kotschyi in the flora of iran (jamzad, 2012). in this research, the correctness of the taxonomic position of these two species by examining their various morphological and micromorphological traits such as plant height, leaf size, canopy, type of hairs and nuts, using stereo electron microscope (sem) photos and spss statistical studies. the results of morphological and microstructural studies of the two species n. persica and n. kotschyi showed that there is a significant difference in the characteristics such as the shape of the leaf, the hairs of its apertures and also the height of the two species. although these differences in the size and shape of the seeds were not clearly observed, in this study, both n. kotschyi and n. persica species had reticulated nuts with papilus. also, the appearance of the long hairs on the leaves of the two species is completely different. the hairs in n. persica species have papilus, but the hairs in n. persica species have a smooth surface. therefore, it was suggested that the two species are independent.