تاثیر شرایط محیطی بر صفات عملکردی گونه اندمیک .seseli olivieri boiss

Seseli olivieri از تیره چتریان، گونه انحصاری کوه‏های البرز است. در این پژوهش تاثیر شرایط محیطی بر عملکرد صفات رویشی و ترکیب‏های اسانس این گونه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور سه رویشگاه با ارتفاع‏های مختلف انتخاب شد و در هر یک از آنها صفات رویشی این گونه اندازه‏گیری شد. در هر رویشگاه، نمونه‏های خاک و سرشاخه‏های گلدار این گونه برداشت شد و در آزمایشگاه تجزیه شدند. ارتباط صفات عملکردی این گونه با عوامل محیطی با استفاده از آنالیز همبستگی و تجزیه مولفه‏‏های اصلی تعیین شد. تجزیه واریانس صفات رویشی نشان داد که بین سه رویشگاه تفاوت معنی‏داری وجود دارد. مقایسه میانگین صفات رویشی حاکی از آن بود که بیشترین مقادیر ارتفاع (45.2 سانتی‏متر)، قطر تاج‏پوشش (36.9 سانتی‏متر)، سطح تاج‏پوشش (2.7 درصد)، سطح برگ (2.2 سانتی‏متر مربع) و زیتوده (39.8 گرم) به رویشگاه تویه مربوط است. تجزیه واریانس اجزای اسانس این گونه در سه رویشگاه تفاوت معنی‏داری را بین مواد موثره اندازه‏گیری شده نشان داد. در رویشگاه تنگ‏ کاورد ماده موثره اصلی آپیول (16.2%)، سیس-کادینا-1(6)،4-دی‏ان (14.5%)، آلفا-گورجونن (13.8%) و اسپاتولنول (12.2 %)؛ در رویشگاه انزو آپیول (20.5%)، بورنیل استات (16.4%) و آلفا-پینن (11.9%)؛ و در رویشگاه تویه بورنیل استات (20.7%)، آلفا-پینن (16.2%) و ان-تتراکوزان (10.2%) بودند. تجزیه واریانس پارامترهای فیزیکوشیمیایی خاک تفاوت معنی‏داری را بین سه رویشگاه نشان داد. در میان عوامل محیطی، ارتفاع، بارندگی سالانه، دمای سالانه، حداقل دمای سردترین ماه، حداقل دمای مطلق، آهک و نیتروژن بیشترین همبستگی معنی‏دار را با صفات عملکردی این گیاه داشتند. براساس معیار iucn، جایگاه حفاظتی این گونه در بحران انقراض تعیین شد. 

the effect of environmental conditions on the functional traits of the endemic species seseli olivieri boiss

abstract. seseli olivieri (apiaceae) is an exclusive species of the alborz mountains, iran. in this research, the effect of environmental conditions on the vegetative traits and essential oil compounds of this species was investigated. for this purpose, three habitats with different heights were selected and the vegetative characteristics of this species were measured. in each habitat, soil samples and flowering branches of this species were collected and analyzed in the laboratory. the relationship between the functional traits of this species and environmental factors was determined using ca and pca. variance analysis of functional traits and soil parameters showed a significant difference between the three habitats. the highest values of vegetative traits were related to tuyeh habitat. in tange kavard habitat, the main effective substances were apiol and cis-cadina-1(6),4-diene; in enzo habitat, apiol and bornyl acetate; and in the tuyeh habitat, bornyl acetate and α-pinene. among the environmental factors, altitude, annual precipitation, annual temperature, minimum temperature of the coldest month, minimum absolute temperature, lime and nitrogen had the most significant correlation with the functional traits of this plant. based on the iucn criteria, the conservation status of this species was determined in the critically endangered.