بررسی تنوع گونه‌ای حلزون‌ها و لیسک‌های شرق استان تهران

 پایش مستمر محیط زیست از اصول مهم مدیریت و محور ارزیابی محیط زیستی به شمار می آید و نرم تنان یکی از نشانگرهای زیستی کیفیت اکوسیستم می باشند. بدین منظور اقدام به جمع‌آوری و شناسایی حلزون ها و لیسک های شرق استان تهران گردید که در طی آن با توجه به امکان دسترسی، تنوع زیستگاهی و تفاوت های ژئومورفولوژیکی بیش از 3251 نمونه از پنج خرداقلیم جمع‌آوری و شناسایی شدند. تعداد زیادی از نرم تنان با استفاده از روش های متداول از جمله توری های نمونه گیری و جمع آوری مستقیم با دست از روی گیاهان آب زی، زیر چوب های پوسیده، درختچه ها و علف های هرز جمع آوری و با ثبت مشخصات جغرافیایی و اقلیمی به آزمایشگاه انتقال داده شدند. سپس با مراجعه به کلیدهای شناسایی معتبر و معاینه مشخصات شکل‌شناسی، 19 گونه متعلق به 13 جنس از 10 خانواده بر اساس خصوصیات مورفومتریک (شکل، اندازه، نقوش روی صدف، اپرکول، دریچه صدف، راست‌گرد یا چپ‌گرد بودن صدف، محل قرارگیری سوراخ تنفسی، خط میانه پشتی،؛ اندازه بدن، سوهانک، خط کلیه و دستگاه تولیدمثلی) شناسایی و تعیین نام شدند و مقایسه عکس‌ها و کلید شناسایی این آرایه‌‌ها تهیه و بحث گردید: bithynia tentaculata (linnaeus, 1758), physella acuta (draparnaud,1805), lymnaea truncatula (müller, 1774), , lymnaea palusris (müller, 1774) , lymnaea pereger (müller, 1774) , lymnaea gedrosiana (annandale and prashad, 1919), planorbis planorbis (linnaeus, 1758), gyraulus euphraticus(mousson, 1874), gyraulus convexiusculus (hutton, 1849), succinea putris (linnaeus, 1758), helicella krynickii (krynicki, 1833), helicella derbentina(krynicki, 1836), caucasotachea atrolabiata (krynicki, 1833), * monacha cartusiana (müller, 1774), oxychilus herzi (boettger, 1889), agriolimax agrestis=deroceras reticulatum (müller, 1774), *theba pisana (müller, 1774), parmacella ibera eichwald, 1841, planorbis carinatus müller, 1774 گونه‌های ستاره دار برای اولین بار جمع‌آوری و شناسایی شده و برای ایران گزارش جدید است. در این بررسی، از میان نمونه‌های جمع‌آوری‌شده، بزرگ ترین خانواده ها از نظر تنوع گونه ای خانواده planorbidae با چهار گونه  (planorbis planorbis, gyraulus euphraticus, gyraulus convexiusculus, planorbis carinatus)   ، خانواده lymnaeidae  با چهار گونه(lymnaea truncatula, lymnaea gedrosiana, lymnaea palustris, lymnaea pereger) و خانواده helicidae  با چهار گونه helicella krynickii, helicella derbentina, caucasotachea atrolabiata,    theba pisana  است. بیش ترین و کم ترین تنوع گونه ای در میان گونه های شناسایی شده به ترتیب با 18 و 5 گونه مربوط به ایستگاه های 4 و  5 از مناطق مورد بررسی است. تمام نمونه ها همراه با کلیه اطلاعات مکانی و زمانی مربوطه، در موزه بخش تحقیقات جانورشناسی کشاورزی موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور موجود می باشند.

an investigation on diversity species of snails and slugs in the east of tehran province

continuous environmental monitoring is one of the important principles of management and is environmental assessment axis, and molluscs are one of the biological indicators of ecosystem quality. for this purpose, snails and slugs were collected and identified in the east of tehran province which during it according to the availability, habitat diversity and geomorphological differences in more than 3251 samples from five microclimates were collected and identified. specimens were gathered by hand, sweeping net and other techniques from aquatic plants, rotten underwood, shrubs and weeds, their geograical and regional properties were recorded and transfered to laboratory. then through available morphological identification keys, specimens were identified as 19 species belonging to 13 genera and 10 families based on morphometric characteristics, including (shape and size of operculum, aperture, dextral or sinistral profile of their shell, pneumostome, keel, radula, renal ridge and reproduction system) and the comparison of photos and the identification key of these taxons were prepared and discussed:bithynia tentaculata (linnaeus, 1758), physella acuta (draparnaud,1805), lymnaea truncatula (müller, 1774), , lymnaea palusris (müller, 1774) , lymnaea pereger (müller, 1774) , lymnaea gedrosiana (annandale and prashad, 1919), planorbis planorbis (linnaeus, 1758), gyraulus euphraticus(mousson, 1874), gyraulus convexiusculus (hutton, 1849), succinea putris (linnaeus, 1758), helicella krynickii (krynicki, 1833), helicella derbentina(krynicki, 1836), caucasotachea atrolabiata (krynicki, 1833), * monacha cartusiana (müller, 1774), oxychilus herzi (boettger, 1889), agriolimax agrestis=deroceras reticulatum (müller, 1774), *theba pisana (müller, 1774), parmacella ibera eichwald, 1841, planorbis carinatus müller, 1774.two species marked with an asterisk are new records for iranian mollusc fauna. in this study, among the samples collected, the largest families in terms of species diversity are planorbidae with four species (planorbis planorbis, gyraulus euphraticus, gyraulus convexiusculus, planorbis carinatus), lymnaeidae with four species (lymnaea truncatula, lymnaea gedrosiana, lymnaea palustris, lymnaea pereger) and helicidae with four species: helicella krynickii, helicella derbentina, caucasotachea atrolabiata, theba pisana. the highest and lowest species diversity among the identified species with 18 and 5 species are related to stations 4 and 5 of the investigated areas respectively. the whole collection will be kept permanently in the zoology museum of iranian research institute of plant protection.