مطالعه ریزریخت‌شناسی بذر در آرایه‌های وحشی سرده گلابی (pyrus) از تیره گل‌سرخیان (rosaceae) و اهمیت آرایه‌شناسی صفات در ایران

در این پژوهش، برای اولین بار به بررسی صفات ریزریخت‌شناسی سطح بذر در 15 آرایه، متشکل از 22 نمونه از سرده گلابی (pyrus l.) با استفاده از میکروسکوپ الکترونی نگاره (sem) و میکروسکوپ دیجیتالی dinolite (dm) در ایران پرداخته شده است. به منظور ارزیابی اثرات احتمالی فاکتورهای اکولوژیکی، نمونه‌های بذر متعددی از برخی از گونه‌های پرپراکنش مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع‌آوری نمونه‌های مختلف گلابی از نقاط مختلف پراکنش آنها در یک بازه زمانی حدوداً 10 ساله، شناسایی آنها با استفاده از ابزارهای مختلف گیاه‌شناسی، بخصوص نمونه‌های تیپ و منابع گیاه‌شناسی انجام گرفت. سپس با مشاهده سطح بذرها، صفات کیفی (مثل شکل و تزئینات سطح بذر شامل انواع لان‌دار، مشبک، منفذدار، برجسته، مخطط و موّاج) و کمّی (مثل ابعاد بذر، ابعاد سلول‌های سطح بذر و ضخامت دیواره‌های بین سلول‌ها) مختلفی مشخص و مورد ارزیابی قرار گرفتند. تحلیل آماری داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss انجام گرفت. نتایج به دست آمده از این مطالعات حاکی از تنوع بالای صفات سطح بذر حتی در بین افراد یک گونه است. این نتیجه‌گیری مشابه بسیاری از نتایج به دست آمده با راهکارهای متفاوت، موید پیچیدگی آرایه‌شناختی این سرده است. با این حال، برخی صفات توصیفی مثل شکل، ابعاد، نوع تزئینات سطح بذر، ابعاد سلول‌های سطح بذر و ضخامت دیواره بین سلول‌های سطحی، برای اولین بار برای این سرده گزارش می‌شود.

micromorphological study on the seeds of wild species of pyrus (rosaceae) in iran and their taxonomic implication

the seed micromorphological characters of 15 taxa of iranian pyrus comprising 22 individuals were examined by scanning electron microscopy (sem) and digital microscopy (dm) for the first time in this survey. for the assessment of probable ecological effects, several individuals of some widespread species were studied. after collecting several samples of each wild taxa of pyrus from different localities in a ten-year period, the specimens were identified by means of the examination of type specimens and different floras. after the examination of the seeds surface, qualitative (e.g., shape and ornamentation of seeds including areolate, foveate, reticulate, colliculate, striate and undulate types) and quantitative characters (e.g., size of seeds, size of surface cells and thickness of cell walls) were assessed. statistical analyses were performed on the data using spss software. according to these observations, seed morphological characters showed to have a considerable variation even among the different individuals of the same species, verifying complexity of the genus as revealed by the different approaches which were previously reported. however, some descriptive characters of seeds such as shape, size, surface ornamentation type, cell size and cell wall thickness are presented for the first time for the genus.