بررسی دو شکلی جنسی ماهی گامبوزیا (gambusia holbrooki girard, 1859) در رودخانه گاماسیاب، استان کرمانشاه

ماهی گامبوزیا (gambusi holbrooki girard, 1859) به‌ عنوان یکی از گونه‌ های غیربومی و مهاجم در آب‌های داخلی ایران به شمار می ‌رود. این گونه در اکثر حوضه ‌های داخلی ایران و پیکره‌ های آبی حضور دارد و حتی در آب‌های شور نیز یافت شده است. سازگاری گسترده این ماهی با شرایط اکولوژیکی مختلف باعث شده است که بسیاری از ویژگی ‌های زیستی آن مانند ریخت ‌شناسی نیز تحت تاثیر محیط تغییر یابد. مطالعه حاضر به منظور بررسی دوشکلی جنسی ماهی گامبوزیا در رودخانه گاماسیاب انجام گرفت. از این‌ رو، 59 قطعه ماهی گامبوزیا در شهریور 1396 از رودخانه گاماسیاب نمونه‌ برداری شد. نمونه ‌های ماهی پس از تعیین جنسیت، با استفاده از دستگاه کولیس زیست سنجی شده و صفات شمارشی نیز ثبت گردید. در مجموع، 37 صفت ریختی (شامل 8 صفت شمارشی و 29 صفت ریخت سنجی) مورد بررسی قرار گرفت. پس از استخراج داده‌ های ریختی، از آنالیز تجزیه به مولفه ‌های اصلی (pca) و تابع متمایزکننده (dfa) به ‌منظور مقایسه صفات ریختی استفاده شد. نتایج نشان داد که از بین نمونه ‌های به‌ دست آمده، 30 قطعه ماهی نر و 29 قطعه ماهی ماده بودند. بر اساس نتایج، همه صفات ریخت‌ سنجی مورد بررسی به غیر از طول ساقه دمی، طول قاعده باله پشتی و فاصله انتهای باله مخرجی تا انتهای بدن، اختلاف معنی داری در بین جنس ‌های نر و ماده نشان دادند (0.05>p). نتایج آنالیز dfa و pca نشان داد که جنس‌ های نر و ماده از نظر صفات ریخت ‌سنجی کاملاً از یکدیگر متمایز شدند. این یافته ‌ها بیانگر دوشکلی جنسی در ماهی گامبوزیا در رودخانه گاماسیاب است. دوشکلی جنسی مشاهده شده در این گونه احتمالاً به دلیل انتخاب جنسی و افزایش موفقیت گونه در تولیدمثل صورت گرفته است.

Sexual dimorphism of Eastern mosquitofish (Gambusia holbrooki Girard, 1859) in Gamasiab River, Kermanshah province

Gambusia holbrooki Girard, 1859 is considered as one of the nonnative and invasive species in the inland waters of Iran. This species occurs in most inland basins and aquatic bodies of Iran and has even been found in brackish waters. Extensive adaptations of this species to its different habitats caused numerous changes in its biological characteristics and morphological traits. The present study was performed to investigate the sexual dimorphism of G. holbrooki in the Gamasiab River, Kermanshah Province, Iran. 59 fish specimens were collected from the river in September 2017. After taxonomic confirmation and sex determination, 29 morphological traits were measured in fish samples using a caliper and their meristic traits were recorded. In total, 37 characters (including 8 meristic traits and 29 morphometric traits) were examined. After obtaining morphological data, Principal Component Analysis (PCA) and Discriminant Function Analysis (DFA) were utilized to compare morphological traits between male and female individuals. The results showed that the 59 specimens were comprised of 30 malea and 29 femalea. On the basis of the results, all morphological traits, except the caudal peduncle length, dorsal fin base length and a postanal length, showed significant sexual dimorphism (p <0.05). The results of DFA and PCA analysis showed that males and females were completely different from each other in terms of morphometric traits. These findings indicate that there is a sexual dimorphism in G. holbrooki of the Gamasiab River. The sexual dimorphism observed in this fish species is due to the sexual selection and increase of reproductive success.