تاثیر جهت شیب بر تنوع‌‌زیستی گیاهی در قله هزار مسجد، استان خراسان رضوی، ایران

رشته‌کوه هزار مسجد به عنوان یکی از ارتفاعات مهم شمال‌شرق ایران است. پوشش گیاهی در بخش‌های مرتفع این منطقه به خوبی مورد بررسی قرار نگرفته ‌است. هدف این مطالعه، بررسی تنوع‌زیستی گیاهی در ارتباط با جهت شیب در قله هزار مسجد است. برای بررسی اثر جهت شیب بر تنوع زیستی گیاهی تعداد 139 قاب 1 متر مربعی تصادفی در جهت های مختلف شیب و منطقه مسطح قله مستقر گردید. اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی هر قاب شامل درصد پوشش تاجی و تعداد گونه‌های آوندی ثبت گردید. غنای گونه‌ای کل هر شیب و منطقه مسطح محاسبه و با استفاده از روش بوت‌استرپ تخمین زده شد و از روش ریرفکشن برای مقایسه غنای گونه‌ای بین شیب‌ها استفاده شد. اعداد 1n و 2n هیل و شاخص یک‌نواختی کامارگو برای داده‌ها محاسبه و نیم‌رخ تنوع هیل نیز رسم گردید. برای تعیین گونه‌های غالب و تعیین تیپ در هر جهت شیب از منحنی‌های رتبه وفور استفاده شد. تحلیل‌های‌ تنوع‌زیستی و آماری با استفاده از نرم‌افزار r انجام گرفت. در جهت‌های مختلف شیب در قله هزار مسجد، شیب شرقی بیش‌ترین و شیب جنوبی کمترین غنا، یک نواختی و هتروژنیتی را نشان داد. شیب شمالی نیز با وجود مناسب بودن از نظر در دسترس بودن منابع آبی، احتمالا به دلیل غالب شدن گونه سمّی seseli transcaucasicum در آن از تنوع‌زیستی پایین‌تری را نسبت به شیب شرقی نمایش داد. به طور کلی در این مطالعه نشان داده شد که در قله هزار مسجد جهت شیب می تواند از طریق تغییر فاکتورهای محیطی بر تنوع زیستی اثر بگذارد.

The effects of aspects on the plant diversity of the Hezar-Masjed Summit, Khorassan Razavi Province, Iran

The HezarMasjed Mountain range is one of the main highlands of the northeasten Iran. The vegetation of its upper elevations has been poorly studied. This study aimed to compare the plant biodiversity of different aspects of the HezarMasjed Summit. A total number of 139 random 1m2 plots were recorded from different aspects of the study area. In each plot, the abundance and canopy cover percent of vascular plant species were recorded. Hill rsquo;s numbers (i.e., N1, N2) along with the Camargo evenness index and total species richness with bootstrapping approach were calculated. Rarefaction method was used to compare species richness among the aspects. Also, Hill rsquo;s diversity profile for each aspect was drawn. For each aspect, rankabundance method was used to evaluate the dominant species. Biodiversity calculations and statistical analyses were performed using R software. The east and south facingslopes were found to have the highest and lowest indices in richness, evenness, and diversity, respectively. Despite adequate water availability in northfacing slopes, they show lower diversity than that of the eastfacing slope, probably due to the of dominance of a poisonous species (Seseli transcaucasicum). Our results shown that in the HezarMasjed Summit, aspects have different biodiversity which is a result of their various environmental conditions.