بررسی انباشت سدیم در برخی از گونه های شورزی تیره های قیچیان، علف هفت بندیان، کاسنیان و تاج خروسیان

شناسایی ویژگی های گونه های شورزی محلی اهمیت زیادی در استفاده کاربردی از آنها دارد. مطالعه حاضر با هدف شناسایی گونه های شورزی منطقه ای بیابانی و بسیار شور در اطراف شهرستان خوسف واقع در استان خراسان جنوبی و تشخیص روش تحمل شوری (دفع یا انباشت نمک) آنها انجام شده است. برای این منظور، انباشت سدیم در ریشه و اندام هوایی هفت گونه شامل چرخه (launaea arborescens)، اسپند (peganum harmala)، پرند کوهی (pteropyrum olivieri)، درمنه سفید (artemisia santolina)، قیچ (zygophyllum eurypterum)، پشموک (aerva javanica.) و کک کش بیابانی (pulicaria gnaphalodes) و خاک اطراف ریشه آنها بررسی شد. در ادامه، ضریب انباشتگی زیستی سدیم (bioconcentration factor: bcf) در ریشه، ضریب تراجایی (translocation factors: tf) آن از ریشه به اندام هوایی و ضریب انباشتگی (accumulation factor: af) در اندام هوایی محاسبه شد. نتایج نشان داد که خاک منطقه از نوع لومی رسی و ec آن به بزرگی 65 دسی زیمنس بر متر (ds/m) است که نشان دهنده شوری بسیار زیاد خاک است. بر طبق مقادیر نسبت جذب سدیم (sar)، درصد سدیم تبادلی (esp) و با در نظرگیری ec خاک این منطقه در زمره خاک های شورسدیمی قرار دارد. ضریب tf در برخی گونه ها بیش تر از یک بود. با این حال، از آنجا که در هیچ یک از گونه های مورد بررسی ضریب bcfو af بیش تر از یک نبود، گونه های مذکور جذب کننده یا انباشتگر سدیم نیستند. در مقابل، به نظرمی رسد که همه گونه های مورد مطالعه، دفع کننده نمک و یا حداقل دفع کننده سدیم هستند.

The investigating of sodium accumulation in some halophytic species of Zygophyllaceae, Polygonaceae, Asteraceae and Amaranthaceae

The identification of the characteristics of native halophytic species is very important for their practical application. The present study was carried out to identify the halophytic species of a desert and highly saline region around the city of Khosf, southern Khorasan Province, and to detect their general tolerance mechanisms (i.e. salt exclusion or inclusion). Sodium accumulation in the roots and shoots of seven species, including Launaea arborescens, Peganum harmala, Pteropyrum olivieri, Artemisia santolina, Zygophyllum eurypterum Boiss, Aerva javanica, Pulicaria gnaphalode, and their rhizosphere soil were determined. The bioconcentration of sodium from soil to roots (BCF), its translocation from roots to shoots (TF), and its accumulation in the shoots (AF) were then calculated. Results showed that the soil of the studied area was clay loam with a high EC of 65 ds/m, indicating its high salinity level. According to the values of sodium adsorption ratio (SAR) and the exchangeable sodium percentage (ESP) and regarding EC, the soil of studied region can be regarded as a salinesodic soil. The value of TF in some species was higher than 1. However, none of the species had BCF and AF greater than 1, thus, none of them could be considered to be salt accumulator. Instead, it could be assumed that all of the studied species were salt, or at least, sodium excluders.