ارزیابی و اولویت‌بندی شاخص‌های رقابت‌پذیری صنعت گردشگری ایران

فضای رقابتی به وجود آمده در صنعت گردشگری بین المللی، ضرورت توجه به توان رقابتی مقاصد را خیلی زود نمایان کرد. افزایش توان رقابتی که منجر به حفظ و افزایش سهم بازار می شود، هدف اصلی بسیاری از مقاصد گردشگری دنیا قرار گرفته است. از این رو پژوهش حاضر سعی کرده با استناد به تئوری های نوین رقابت پذیری گردشگری و استفاده از روش پیمایشی، یک رهیافت کمی را برای 1. ارزیابی شاخص های رقابت پذیری صنعت گردشگری و 2. اولویت بندی اقدامات لازم جهت افزایش توان رقابتی ارائه کند. پرسشنامه مورد استفاده بر اساس مدل مفهومی رقابت پذیری مقصد ریچی و کراچ تبیین شد و برای تعداد 60 استاد و دانشجوی رشته گردشگری (در مقطع ارشد و دکترا) که اطلاع کافی از علم گردشگری و صنعت گردشگری ایران داشته اند، فرستاده شد. از این تعداد 45 پرسشنامه برگشت داده شد که پنج تای آنها معیوب تشخیص داده شده و 40 پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. لازم به ذکر است که پرسشنامه به دو بخش پیمایش »وضعیت « و »اهمیت « شاخص های رقابت پذیری صنعت گردشگری تقسیم شده بود. با بررسی اطلاعات به دست آمده مشخص شد بیشتر شاخص های رقابت پذیری صنعت گردشگری کشورمان در شرایط بسیار نامطلوبی به سر می برند. شاخص های بازاریابی، وجود معاونت ممیزی مقصد، کنترل و ارزیابی، برنامه مترقی توسعه گردشگری، عزم سیاسی مسئولان به ترتیب در بدترین شرایط قرار داشتند. شاخص هایی که در بهترین شرایط نسبت به دیگر شاخص ها قرار داشته اند به ترتیب فرهنگ و تاریخ، آب و هوا و جاذبه های طبیعی، مهمان نوازی، پیوندهای قومی، مذهبی و اقتصادی و هزینه/ارزش خدمات و کالاها هستند. در ادامه پژوهش با استفاده از اطلاعات به دست آمده از پیمایش و به کار بردن آنها در ماتریس تحلیل اهمیت/عملکرد، اولویت های صنعت گردشگری کشور مشخص شد. برای فرموله کردن نظرات 40 تن از خبرگان گردشگری به منظور تعیین اولویت های این صنعت، از یک رهیافت کمی استفاده شد که در خلال پژوهش به طور کامل توضیح داده می شود.

Assessing and prioritizing the factors affecting the tourism industry competitiveness in Iran

The competitive environment of international tourism industry has exposed urgent need for focus on this area. Increasing competitive capability, which can lead to maintaining and increasing market share, has become a major goal world over. Hence, the present study tries to present a quantitative approach, based on major tourism competitiveness theories and reliable survey methods, to (1) assess the factors affecting competitiveness in tourism industry, and (2) provide prioritized actions to increase destination competitiveness. The questionnaire used is based on Crouch and Ritchie rsquo;s Conceptual Model of Destination Competitiveness. Questionnaires were sent to 60 lecturers and students (graduate and doctoral) possessing sufficient knowledge of tourism science and tourism industry in Iran. 45 questionnaires were returned, among which 5 were incomplete; therefore, 40 questionnaires were analyzed. It should be noted that the survey questionnaire was divided into two sections, ldquo;condition rdquo; and ldquo;importance rdquo; of factors affecting the competitiveness of the tourism industry. According to the findings, most of the factors affecting Iran rsquo;s tourism industry competitiveness are in extremely poor condition. Such factors as marketing destination auditing, monitoring and evaluation, advanced tourism development plan and political will all show consecutively the worst condition. Factors that relatively have the best condition are consecutively culture history; climate; physiography; hospitality; ethnic, religious, economic cohesion; and finally, cost/value of goods and services. Then, using importance/Performance matrix as well as a quantitative approach, tourism industry priorities were determined.