طراحی مدل فرایند برنامه‌‌ریزی توسعه در صنعت نفت با رویکرد توسعه پایدار

پیچیدگی و گستردگی مفهوم توسعه پایدار ایجاب می ‌کند که با ابزار برنامه‌ ریزی بتوان ارتباط بهینه ‌ای میان تمام ابعاد توسعه ایجاد نمود و کلیه اصول پایداری را برآورده ساخت. در این پژوهش، با بررسی ادبیات موضوع و الگوهای سایر کشورها، مدل فرایندی برنامه ریزی توسعه پایدار به‌ دست می ‌آید. با بررسی 30 شرکت تابعه صنعت نفت ایران در مورد برنامه‌ ریزی با رویکرد توسعه پایدار نتایج پژوهش نشان می‌ دهد که ارزشیابی به‌ عمل ‌آمده با شش گام اصلی (فرایند آغازین برنامه‌ ریزی، فرایند مشارکت دادن ذی ‌نفعان، فرایند تهیه پیش‌ نویس برنامه، فرایند تدوین چشم ‌انداز، فرایند تهیه چارچوب نتایج، و فرایند برنامه‌ ریزی برای اجرا)، و چهارده گام فرعی (تشکیل هسته اصلی برنامه ‌ریزی، تهیه برنامه کاری، تهیه دستورالعمل ‌ها، تعیین ذی ‌نفعان برنامه ‌ریزی، شناسایی مشکلات به تفکیک جغرافیا، شناسایی مشکلات مرتبط با موضوع توسعه پایدار، تعیین ذی‌ نفعان توسعه پایدار، تعیین منابع حل مشکلات، تدوین چشم‌ انداز، تدوین اهداف، تدوین خروجی ‌ها، تدوین شاخص ها، تعیین منابع اجرای برنامه، و تخصیص مسئولیت ‌ها) در سطح به‌ نسبت خوبی است و تنها نیازمند بهبود در دو فرایند فرعی تدوین شاخص‌ ها و تعیین مسئولیت‌ های اجرایی است.

A Model for Development Planning Process Based on the Sustainable Development Approach in the Iranian Oil Industry

The complexity and extent of sustainable development concept calls for the capability to apply planning tools to introduce optimal relationship among all aspects of development and to materialize all principles of sustainability. Related literature and sustainable development processes in some countries, as well as 30 companies affiliated to the Iranian Oil Industry, which were all practicing sustainable development approach, were studied to reach a model for sustainable development. Results show that the outcomes of the six main steps or processes (starting with the stage of planning, stakeholders rsquo; participation, preparing planning draft, formulating the vision, preparing outcomes framework, and planning for implementation), as well as fourteen secondary steps and processes (creating the core of planning, preparing the schedule, preparing instructions, assigning planning stakeholders, identifying problems on the basis of geographical regions, identifying problems related to sustainable development, assigning sustainable development stakeholders, identifying problem solving resources, formulating the vision, setting objectives, determining outcomes, formulating indexes, determining implementation resources, and designating responsibilities) are at a favorable level. However, only the two secondary processes of formulating indexes and designating administrative responsibilities need improvement.