تاثیر خصوصی‌سازی بر تغییرهای عملکرد و کارکرد شرکت‌های عرضه‌‌شده در بازار سرمایه ایران

توسعه بخش خصوصی، اداره بنگاه‌های اقتصادی توسط بخش خصوصی، و خصوصی‌سازی بنگاه‌های دولتی یک رویکرد غالب در بیش تر کشورهای جهان است که اثربخشی آن با شواهد تجربی بسیار حمایت می‌شود. در ایران، در فاصله سال های 1394-1380، 39 شرکت دولتی که ارزش بازار آن‌ها بالغ بر شصت درصد ارزش کل بازار سرمایه ایران است، با دو هدف عمده ارتقای عملکرد بنگاه‌های اقتصادی و توسعه کارکردهای آن‌ها در بازار سرمایه عرضه می شوند. پس از ده سال از اعمال این سیاست و در شرایط دارایی‌های بسیار در اختیار دولت، پاسخ به این پرسش که آیا خصوصی‌سازی به ارتقای عملکرد و کارکرد بنگاه‌های خصوصی‌شده منجر می ‌شود، می‌تواند راهگشای اصلاحات سیاستی آتی باشد. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش و شناسایی و تحلیل نقش عوامل موثر بر رابطه خصوصی‌سازی بر عملکرد و کارکرد بنگاه‌های عرضه ‌شده در بازار سرمایه ایران است. یافته‌ها حاکی از آن است که خصوصی‌سازی در ارتقای عملکرد و کارکرد اسمی بنگاه‌ها موثر است، ولی به توسعه عملکرد و کارکردهای حقیقی بنگاه‌ها منجر نمی ‌شود. شکل ‌گیری حاکمیت شرکتی، ماهیت سهامدار غالب پس از خصوصی‌سازی، نوع کنترل مدیریت بر کیفیت، و جهت تاثیر خصوصی‌سازی بر تغییرهای عملکرد و کارکرد بنگاه ‌ها موثر است.

Effects of Privatization of Iranian Listed Corporates on their Functions and Performance

Development of the private sector, running businesses by private sector enterprises and privatization of stateowned enterprises are a dominant approach in most countries. Ample empirical evidence has strongly supported the effectiveness of this approach. In Iran, 39 stateowned companies, whose market value is about 60% of the total value of the country rsquo;s stock market, joined the stock market between 2001 and 2015. There were two major objectives behind this move: improving the performance and functions of business enterprises. This paper attempts to identify and analyze the those factors which help privatization to affect the performance and functions of listed firms in Iran rsquo;s stock market. Findings indicate that privatization is effective in promoting nominal performance and nominal functions of firms, but it cannot lead to the development of their actual performance and business functions. Besides, findings show that the formation of corporate governance, dominant shareholderchr('39')s status after privatization, the way management controls the quality, and the way privatization affects performance and functional changes of firms each plays a role.