پویایی شناسی و تعیین حداکثر محصول قابل برداشت پایدار(msy) موتو معمولی ( encrasicholina punctifer ) در سواحل قشم، خلیج فارس

شگ ماهیان بویژه موتوماهیان از ذخایر با ارزش اقتصادی خلیج فارس بوده که نقش مهمی در زنجیره اکولوژیک و غذایی آن ایفاء می نمایند. پژوهش حاضر، طی سال های 1395-1394 با هدف تعیین میزان ذخایر موتوماهیان و تنطیم الگوی برداشت پایدار از آن در جزیره قشم انجام گرفت. نمونه برداری در سواحل جنوبی جزیره قشم از ماه مهر 94 تا ماه شهریور 95 در بنادر صیادی رمچاه، سوزا، مسن و سلخ صورت گرفت. در این تحقیق تعداد 2553 نمونه ماهی موتو زیست سنجی گردید. ماهیان صید شده در دامنه طولی 8.79- 4.22 سانتی متر با میانگین طولی 6.42 سانتی متر و میانگین وزن 2.2 گرم بود. بیشترین وزن کل ماهی صید شده معادل 6.36 گرم و کمترین وزن کل معادل 0.56گرم بود. در بررسی فراوانی ماهیان در طبقات 5 سانتی متری، بیشترین فراوانی مربوط به طبقه طول 7-6.5 سانتی متر با 36.5 درصد گزارش گردید. ماهیان مزبور در دامنه سنی صفر تا 3 ساله با میانگین سن 1.76 سال بود. از نظر ترکیب سنی، غالب ماهیان صید شده را ماهیان دوساله با 68.78 درصد به خود اختصاص داده بود. بیشینه طول کل حدود 11.03 سانتی متر و پیراسنجه رشد k با استفاده از روش شفرد برابر 0.52 بر سال و مقدار t0 برابر با 0.38- تعیین گردید. همچنین مقدار مرگ و میر طبیعی و صیادی به ترتیب معادل 1.3 و 0.84 و مقدار z معادل 2.14 و مقدار ضریب بهره برداری معادل 0.39 بدست آمد. بر اساس مدل تامپسون - بل، در مقدار بیشینه ضریب مرگ و میر صیادی (fmax) معادل 1.9، حداکثر صید قابل برداشت حدود 40000 کیلوگرم و زیتوده کل 91381 کیلوگرم بدست آمد درحالیکه مقدار صید صورت گرفته در دوره صیادی ذکر شده، معادل حدود 35400 کیلوگرم بوده که بیانگر امکان افزایش حدود 15 درصدی صید می باشد. بهرحال در حال حاضر، ذخیره موتوماهیان دارای شرایط نسبتاً مناسبی است. اما پیشنهاد می گردد با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه موتوماهیان در زنجیره اکولوژیک خلیج فارس بویژه جزیره قشم، میزان صید نباید از 40 هزار کیلوگرم فراتر نرود.

stock assessment and determination of the maximum sustainable yield (msy) of engraulidae in qeshm island, persian gulf

clupeidae particularly engraulidae is one of the most valuable supplies in the persian gulf, which plays an important role in the ecological and nutritional chain. the present study was done during from october 2015 to september 2016 with the aim of determining the amount of reserves of anchovies and adjusting its sustainable harvest pattern in qeshm island. sampling was carried out in the southern shores of qeshm island in the fishing ports of raش0165 qeshm island from october machah, suza, mesen and salakh. in this research, 2553 fish samples were weighted. the caught fish were in the fork length range of 4.22-8.79 cm, with a mean fork length of 6.42 cm and an average weight of 2.2 g. the maximum weight of the fish caught was 6.36 g and the lowest total weight was 0.56 g. in the study of the frequency of fish in the 5 cm classes, the highest frequency was found in the range of 5.7-6 cm with 36.5%. the fish were in the range of 0 to 3 years old with an average age of 1.76 years. in terms of age composition, most of the fish were two years old with 68.78%. the maximum fork  length was 11.3 cm and the value of k was determined by using the shepherd method of 0.52 × time -1 and the value of t0 was -0.88 years. also, their natural (m), fishing (f) and total (z) mortality rates were 1.2, 0.94 and 2.14 respectively, and the exploitation was equal to 0.44. based on the thompson-bell equation, the maximum fishing mortality (fmax) was 1.9, the maximum sustainable yield was about 38,000 kg and the total biomass was 89400 kg, while the amount of fishing carried out during the fishing period is equivalent to 35.400 kg, indicating an increase of 10% in catches. however, at present, the supply of anchovies is relatively good. due to the importance and special position of anchovies in the persian gulf ecological chain, especially qeshm island, it is recommended that catching should not exceed more than 40,000 kg.