مقایسه مورفومتریک درون گونه‌ای و بین گونه‌ای سه گونه ماهی جنس istiblennius (whitely, 1943) در سواحل حوزه مکران

حفاظت از تنوع زیستی یکی از مسائل پر اهمیت دنیای امروزه است. مطالعات محدودی که تاکنون بر روی تنوع زیستی آب‌های خلیج فارس و دریای مکران انجام شده نشان دهنده غنای گونه‌ای قابل توجه آن است. این مطالعه با هدف بررسی تفاوت‌های مورفومتریک سه گونه i.edentulus، i.spilotus و i.pox از اعضای خانواده blenniidae و جمعیت‎های آن‌ها در دریای مکران صورت گرفته است. در مجموع تعداد 67 قطعه ماهی در طی بهار و تابستان 1397 از سه ایستگاه تیس، لیپار و دریا بزرگ با تور دستی جمع آوری گردید. تعداد 34 صفت ریخت سنجی با استفاده از کولیس دیجیتال اندازه گیری شد. با استفاده از روش‌های آماری تک متغیره (glm) و دانکن در نرم افزار آماریspss سه گونه و جمعیت‌های آن‌ها مورد تحلیل قرار گرفتند. تحلیل‌های چندمتغیره، تجزیه مولفه‌های اصلی (pca) و تحلیل تابع متمایز کننده (dfa) و آنالیز خوشه‌ای (cluster analysis) براساس فاصله اقلیدسی، به منظور بررسی تفاوت‌های ریختی بین گونه‌ای و درون گونه‌ای در نرم افزار آماری past انجام شد. نتایج نشان دهنده وجود شباهت‌هایی میان دوگونه i.spilotus  و i.pox بود. وجه تمایز سه جمعیت گونه i.spilotus در قسمت باله سینه‌ای بود و نتایج تفاوت معنی داری را در بین جمعیت‌های این گونه نشان داد. دو جمعیت لیپار و دریابزرگ از گونه i.pox دارای تفاوت‌های معناداری براساس شکل بدن بودند (p<0.05) و همچنین تحلیل dfa نیز این دو جمعیت را جدا نمود. براساس نتایج این مطالعه، روش ریخت سنجی سنتی توانست تفاوت‌های میان جمعیت‌های مورد مطالعه را نشان دهد که مطالعات ریخت سنجی هندسی و ژنتیکی می تواند مکمل این پژوهش در آینده باشد. 

inter and intra-specific morphometric comparison of three species belong to istiblennius genus (whitely, 1943) from makran coastal basin

  biodiversity conservation is one of the most important issues in today’s world. few studies to date on the biodiversity of the waters of the persian gulf and the makran sea indicate its remarkable species richness. this study aimed to investigate the morphometric differences of three fish species (i.edentulus, i.spilotus and i.pox) from blenniidae and the populations of the studied species in the makran sea. a total of 67 specimens were captured during the spring and summer 1397 from the three stations of tis, lipar and darya-bozorg by a hand net. 34 morphometric traits were measured using digital caliper. three species and their populations were analyzed by spss software using univariate statistical methods (glm) and duncan. multivariate analysis such as principal component analysis (pca), and discriminant function analysis (dfa) and cluster analysis based on euclidean distance were performed to investigate inter and intra-specific morphological differences in past statistical software. the results showed considerable similarities between i.spilotus and i.pox. differentiation of three populations of i.spilotus species was mainly in the pectoral fin and the results showed significant differences (p<0.05) among the populations of this species. the body shape was considerably difference between the two populations of lipar and darya-bozorg of i.pox species. dfa analysis separated the later populations, as well. although, the results of this study, based upon the traditional morphometric method was able to show the differences between the studied populations, geometric morphometrics and genetic studies could complement this research in the future.