بررسی صفات مورفومتریک سه گونه از خانواده گاوماهیان در سواحل مکران

گاوماهیان یکی از بزرگترین خانواده های ماهیان می باشند که در آب های سراسر جهان پراکنش دارند. این مطالعه با هدف بررسی خصوصیات مورفومتریک سه گونهacentrogobius dayi  ، bathygobius meggitti  وistigobius ornatus   از خانواده گاوماهیان و جمعیت های آن ها، واقع در سواحل مکران، جنوب شرقی ایران صورت گرفته است. تعداد 56 نمونه گاوماهی طی فصول  بهار و تابستان 1397 از سه ایستگاه تیس، لیپار و دریا بزرگ صید و به آزمایشگاه منتقل گردید. 36 شاخص ریختی به کمک نرم افزارهای spss و past جهت  بررسی تک متغیره و چند متغیره مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اختلافات معنی دار در بین گونه ها، عمدتا در قسمت سر و باله سینه ای وجود داشت. اما سایر شاخص های مورد بررسی تفاوت معنی داری نداشتند. نتایج حاصل از آنالیز خوشه ای مشخص نمود که گونه b. meggitti بیشترین تفاوت را با دو گونه دیگر دارد. همچنین مطالعات نشان داد که اختلافات درون گونه ای معنی دار در مورد گونه i.ornatus  وجود داشت. این تفاوت ها علاوه بر قسمت سر و باله سینه ای در قسمت دم نیز دیده شد. در گونه a. dayi تفاوت های درون گونه ای همچون  در سطح بین گونه ای عمدتا در قسمت سر و باله سینه ای بارز بود. مطالعه چند متغیره جمعیت ها در دو گونه i. ornatus و a. dayi   مشخص نمود که جمعیت های ایستگاه لیپار و دریا بزرگ از این دو گونه مشابهت بیشتری با یکدیگر نشان می دهند. انجام مطالعات پیشرفته مولکولی می تواند به تکمیل مطالعات انجام شده و روشن تر شدن تنوع گونه ای و آرایه شناختی این  خانواده کمتر شناخته کمک نماید.

morphometric characteristics of three species of gobiidae family in makran coast

the gobiidae are one of the largest families of fish in the world. this study aimed to investigate the morphometric characteristics of the specimens belong to three species from gobiidae family, i.e. acentrogobius dayi, bathygobius meggitti and istigobius ornatus from makran coast, south-east of iran. a total of 56 specimens from three tis, lipar and darya-bozorg stations during the spring and summer of 2018 were captured and transplanted to the laboratory. 36 morphological variables were analysed (including univariate and multivariate), using spss and past software. the results showed that there was a significant difference between the studied species, mainly in head and pectoral fins. but other characters were not significantly different. the results of cluster analysis showed that b. meggitti was considerably different from the others. this study also demonstrait significant intra-specific differences regarding i.ornatus species. these differences moreover than the head and pelvic fin , were seen in the tail fin. in a. dayi species, intra-specific differences, same as what observed at inter-specific level, were mainly in the head and pelvic fin’ part. a multivariate analysis of  the characters and pairwise comparision of the populations of two species i. ornatus and a. dayi showed that the populations of lipar and darya-bozorg stations in both species are more similar than others. an advanced molecular study as a complementary study can help to clarify species diversity and taxonomy of these poorly known family.