شناسایی ابعاد و مولفه‌های افشای مدل کسب‌وکار در گزارشات سالانه

هدف: افشای مدل کسب‌وکار در گزارشات سالانه توسط شرکت‌ها روشی برای بهبود و سودمندی اطلاعات و انتقال اطلاعات مربوط به عملکرد استراتژی شرکت و آثار آن بر ذینفعان به شمار می‌آید بنابراین هدف پژوهش حاضر شناسایی ابعاد و مولفه‌های افشای مدل کسب‌وکار در گزارشات سالانه است.روش: این پژوهش در سال 1401 با رویکرد کیفی و ابزار فراترکیب (متاسنتز)، به ارزیابی و تحلیل نظام‌مند نتایج و یافته‌های پژوهش‌های پیشین پرداخته است. درمجموع 166 مقاله استخراج و موردبررسی قرار گرفت که پس از تجزیه‌وتحلیل مولفه‌های موردنظر 45 مقاله نهایی گردید. با استفاده از روش کمی آنتروپی شانون، بر اساس رویکرد تحلیل محتوا به تعیین ضرایب اثر اجزای شناسایی‌شده در پژوهش‌های نهایی شده، پرداخته شد.یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از آن است که افشای مدل کسب‌وکار در گزارشات سالانه در 20 مولفه و 88 کد طبقه‌بندی می‌شود. در بین مولفه‌های شناسایی‌شده، نقطه تمایز شرکت، عملکرد مالی و غیرمالی نسبت به سایر مولفه‌ها از اهمیت بیشتری برخوردارند.نتیجه‌گیری: درنهایت الگوی افشای مدل کسب‌وکار در گزارشات سالانه از قابلیت اتکای بالا برخوردار بوده و می‌توان از آن در راستای پاسخگویی در برابر ذینفعان بهره گرفت.دانش‌افزایی: این پژوهش با بررسی جامع عوامل موثر بر افشای مدل کسب‌وکار چشم‌انداز جدیدی در بررسی محرک‌های گزارشات سالانه در اختیار استفاده‌کنندگان نتایج پژوهش قرار می‌دهد و آگاهی ذینفعان را در شناسایی محرک‌ها و عوامل موثر بر این نوع گزارشگری بهبود می‌بخشد.

identifying dimensions and components of business model disclosure in annual reports

purpose: disclosure of the business model in annual reports by companies is a method for improving the usefulness of information and transferring information related to the performance of the company’s strategy and its effects on the stakeholders, so the purpose of this research is to identify the dimensions and components of the disclosure of the business model in annual reports.method: this research in 2022 has evaluated and systematically analyzed the results and findings of previous researches with a qualitative approach and a metasynthesis tool. in this research, a total of 166 articles were extracted and analyzed, and after analyzing the desired components, 45 articles were finalized. using the shannon entropy quantitative method, based on the content analysis approach, the effect coefficients of the components identified in the finalized studies were determined.results: the findings indicate that the business model disclosure in annual reports is classified into 20 components and 88 codes. among the identified components, the point of differentiation of the company, financial and non-financial performance are more important than other components.conclusion: finally, the business model disclosure model in annual reports has high reliability and can be used in order to be accountable to the stakeholders.contribution: this research, by comprehensively examining the factors affecting the disclosure of the business model, provides a new perspective in examining the drivers of annual reports to the users of the research results and improves the awareness of the stakeholders in identifying the drivers and factors affecting this type of reporting.