خاص‌بودن دارایی، کنکاشی بر دارایی‌های خاص در ایران و شاخص‌های تعیین‌کننده آن با رویکرد نظریه زمینه‌بنیان

هدف: با توجه به تاثیر دارایی‌های خاص بر ارزش شرکت، ادغام عمودی و روش‌های تامین مالی، هدف پژوهش، بررسی مفهوم، اهمیت و انواع دارایی‌های خاص در ایران و شاخص‌های تعیین‌کننده آن‌ می‌باشد.روش: در این پژوهش، از روش تحقیق کیفی، شامل روش تحلیل محتوای کیفی با رویکرد آشکار و استقرایی و نیز نظریه زمینه‌بنیان با رویکرد نظام‌مند استراوس و کوربین (1998) استفاده شده است. در بخش تحلیل محتوا، 83 مورد از پژوهش‌های پیشین بین سالهای 1985 تا 2021 با روش نمونه‌گیری نظری انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت. در بخش بعدی، پس از انجام 14 مصاحبه به روش نمونه‌گیری نظری و با بکاربردن روش انتخاب نمونه گلوله برفی، اشباع نظری حاصل گردید.یافته‌ها: در این پژوهش، دارایی خاص از چهار بعد تعریف، مفهوم، اهمیت و ویژگی‌ها بررسی و همچنین 11 نوع دارایی خاص تحت عنوان مکان خاص، زمان‌بندی خاص، دارایی اختصاصی‌، برند خاص، فیزیک خاص، سرمایه انسانی، دارایی‌های تکنولوژیک، سرمایه خاص سازمانی، دارایی‌های مالکیت فکری، دارایی‌های بازار خاص شرکت و سرمایه اجتماعی و نیز شاخص‌ها و عوامل تعیین‌کننده آن شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت.نتیجه‌گیری: از دیدگاه صاحب‌نظران ایرانی، دارایی‌ خاص یک دارایی کلیدی برای مدیریت استراتژیک شرکت بوده و در تمامی تصمیمات اساسی شرکت در زمینه تامین مالی، ارزش‌گذاری شرکت و سهام آن، ادغام عمودی و ریسک ورشکستگی باید مدنظر باشد و لذا سرمایه گذاران و سایرذینفعان، باید وجود این دارایی‌ها و عواقب مهم آن‌ها برای شرکت و ارزش آن را در نظر داشته باشند. دانش‌افزایی: در این پژوهش برای نخستین بار واز منظر رشته حسابداری، موضوع خاص‌بودن دارایی‌ها، مفاهیم مرتبط و اهمیت آن در شرکت‌های ایرانی، انواع دارایی‌های خاص در ایران و نیز عوامل تعیین کننده آن‌ها شناسایی و مورد بررسی قرار گرفت و دارایی‌های خاص بعنوان یک موضوع استراتژیک و درخور توجه به جامعه حسابداری ایران معرفی گردید.

asset specificity, research on specific assets in iran and its defining characteristics with the approach of grounded theory

purpose: considering the impact of specific assets on the value of the firm, vertical integration and financing methods, the purpose of this study is to investigate the concept, importance and types of specific assets in iran and their defining indicators.methods: in this research, qualitative research method, including qualitative content analysis with explicit and inductive approach and grounded theory with systematic approach of strauss and corbin (1998) has been used. in the content analysis section, 83 cases from previous researches between 1985 and 2021 were selected and analyzed by theoretical sampling method. in the next section, after conducting 14 interviews by theoretical sampling method and using the snowball technique, theoretical saturation was obtained.results: in this study, specific assets are examined from four dimensions of definition, concept, importance and characteristics, as well as 11 types of specific assets such as site specificity, temporal asset specificity, dedicated assets specificity, brand capital specificity, physical asset specificity, human asset specificity, technological assets, organizational capital, intellectual property assets, market assets and social capital, as well as its indicators and determinants were identified and examined.conclusion: from the point of view of iranian experts, specific assets are a key asset for the strategic management of the firm and in all basic decisions of the firm in the field of financing, valuation of the firm and its shares, vertical integration and bankruptcy risk should be considered and therefore investors and other stakeholders should have considered the assets and their significant consequences for the firm and its value.contribution: in this study, for the first time and from the perspective of accounting, the issue of asset specificity, related concepts and their importance in iranian firms, types of specific assets in iran and their determinants were identified and examined, and specific assets as a strategic issue and noteworthy was introduced to the iranian accounting community.