الگویی برای استقرار نظام کنترل‌های داخلی در بانک‌های ایران

هدف: یکی از علل احتمالی ضعف نظام کنترل‌های داخلی بانک‌ها را می‌توان عدم تبیین شاخص‌های استقرار نظام مذکور دانست. هدف این پژوهش، شناسایی عوامل اثرگذار در استقرار نظام کنترل‌های داخلی بانک‌ها با توجه به ویژگی‌های محیطی کشور است.روش: به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، ابتدا با مرور ادبیات موضوع، عوامل اثرگذار در استقرار نظام کنترل‌های داخلی بانک‌ها شناسایی شد. در مرحله بعد، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با خبرگان صورت گرفت تا با توجه به تجربیات آنان و شرایط بومی بانک‌های کشور، سایر عوامل موثر بر موضوع پژوهش، لحاظ گردد. سپس به وسیله پرسشنامه طراحی‌شده، از خبرگان و صاحب‌نظران (اعضای هیئت علمی، مدیران و کارشناسان بانک‌ها و بانک مرکزی و حسابرسان مستقل) نظرخواهی شد و این عامل‌ها با استفاده از روش دلفی فازی، مورد غربالگری قرار گرفت. پس از آن به منظور ارزیابی ارتباط شاخص‌ها با ابعاد از آزمون تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد.یافته ها: یافته‌های پژوهش بیانگر این است که از تعداد 119 شاخص استخراج شده به عنوان عوامل اثرگذار در استقرار نظام کنترل‌های داخلی بانک‌های ایران، 113 شاخص، اجماع عمومی گروه دلفی را کسب نمود و با انجام تحلیل عاملی مشخص شد همه 113 شاخص مذکور از اهمیت کافی برخوردار است.نتیجه‌گیری: بانک‌ها به کمک شاخص های معرفی شده در این پژوهش قادر خواهند بود به ارزیابی وضعیت فعلی نظام کنترل‌های داخلی بپردازند و از کارکرد اثربخش نظام کنترل‌های داخلی، اطمینان حاصل نمایند.دانش افزایی: یافته های این پژوهش می‌تواند به شناسایی عوامل اثرگذار در استقرار نظام کنترل‌های داخلی بانک‌های ایران با توجه به ویژگی‌های محیطی کشور و مشخص نمودن گام‌های لازم برای ارتقای اثربخشی نظام کنترل‌های داخلی در بانک‌ها کمک کند.

A Pattern for Establishing Internal Control System in Iranian Banks

Purpose: One of the possible reasons for the weakness of the internal control system of banks can be considered as the lack of a pattern for the establishment of this system. The purpose of this study is to identify the effective indicators in establishing the internal control system of banks and to introduce the effective indicators according to the contextual characteristics of Iranian banks.Method: In order to achieve the objectives of the research, first, by reviewing the literature, effective indicators in establishing the system of internal controls in banks were identified. In the next stage, semistructured interviews were conducted with experts in order to consider other factors affecting the research subject according to their experiences and unique context of the Iranian banks. Then, using a questionnaire and fuzzy delphi method, these factors were screened by experts’ opinions. Finally, confirmatory factor analysis test was used to determine the factor loading of the indicators.Results: The research findings indicate that out of 119 indicators identified as effective indicators in establishing the internal control system of Iranian banks, 113 indicators has obtained the general consensus of the delphi group and by conducting factor analysis, it was determined that all these 113 indicators were of sufficient importance.Conclusion: Banks will be able to assess the current status of the internal control system by the indicators introduced in this study and ensure the effective functioning of the internal control system.Contribution: Findings of this study can help to identify the indicators affecting the establishment of the internal control system of Iranian banks according to the contextual characteristics of the country and identify the necessary steps to improve the effectiveness of the internal control system in banks.