راهکارهای تقویت نظارت دیوان عدالت اداری وتاثیرآن برحقوق شهروندی درنظام جمهوری اسلامی ایران

یکی از دستاوردهای مهّم انقلاب اسلامی ایران، تاسیس «دیوان عدالت اداری» به منظور تنظیم روابط بین اعمال اداری دولت و حقوق شهروندان است، امّا علی رغم رسالتی که در اصول170و 173 قانون اساسی برای آن، تعریف شد و قانون آن به طور متوسط هر10سال یک بار، اصلاح گردید امّا تاکنون نتوانست همانند مراجع نظارتی همسطح خود، چون شورای دولتی فرانسه در تحقق اهداف مورد نظر قانونگذار و در حمایت از حقوق شهروندان، موفّق عمل کند به طوری که هرساله تعداد شاکیان و دعاوی اداری علیه ماموران و نهادهای دولتی به مراتب، بیشتر می‌شوند. این ناکارآمدی دیوان، محصول یک سری موانع و چالش هایی در صدور و اجرای آرای آن می باشد. این پژوهش، با هدف کاهش همین موانع،درپاسخ به این سئوال کلی، برای بهبود نظارت دیوان عدالت اداری و تاثیر بهتر آن درحمایت از حقوق شهروندی در نظام جمهوری اسلامی ایران، چه تدابیری می توان اندیشید؟ با روش توصیفی- تحلیلی، ابتدا به شناسایی این موانع و چالش‌ها پرداخته است سپس با رویکرد تطبیقی به شیوه‌های موّفق صدور و اجرای آرای شورای دولتی فرانسه، برای بهبود نظارت دیوان به این نتایج دست یافت: در قانون دیوان، نهاد مهّم دادسرا پیش بینی گردد. صلاحیت مشورتی به صلاحیت ترافعی دیوان اضافه شود و قلمرو نظارتی آن به تمام اعمال اجرایی حکومت، تسری یابد. آئین نامه اجرایی قانون آن، تدوین گردد. در مراکز استان‌ها شعب بدوی و واحدهای اجرای احکام دایر شوند و ضمانت‌های اجرایی مالی قوی تری، وضع گردد و اینکه تقویت نظارت دیوان، تاثیر مستقیمی در احیاء حقوق شهروندی دارد.

strategies to strengthen the supervision of the court of administrative justice and its impact on civil rights in the system of the islamic republic of iran

one of the important achievements of the islamic revolution of iran is the establishment of the &court of administrative justice& in order to regulate the relationship between the actions of the government and the rights of citizens. but in spite its law was amended on average once every ten years but so far it has not been able to act as a regulator of its level, such as the french council of state, in achieving the goals set by the legislature, so that every year the number administrative lawsuits against government officials and institutions is increasing. this inefficiency is the product of a series of obstacles and challenges in issuing and implementing its verdicts. this study, with the aim of reducing these barriers, and in response to this general question: what measures can be considered to improve the oversight of the court of administrative justice and its better impact on the protection of civil rights in the system of the islamic republic of iran? first identifies these barriers and challenges by descriptive-analytical method. then, with a comparative approach to successful methods of issuing and implementing the verdicts of the french council of state to improve the court’s oversight, achieved these results: an important institution of the judiciary should be foreseen in the law of the court. its oversight territory extends to all executive actions of the government. that the reduction of the court’s oversight barriers has a direct impact on the restoration of citizenship rights.