مفهوم شناسی و مولفه‌های تعلیم و تربیت اسلامی از منظر بیدارگر اسلام؛ سید جمال‌الدین اسدآبادی

سید جمال‌الدین اسدآبادی متفکر و سیاستمداری است که آغازگر نواندیشی و بیداری در جهان اسلام بوده است که غالباً اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی ایشان موردتوجه محققان بوده است و دیدگاه‌های وی در عرصه تعلیم و تربیت مغفول مانده است. با توجه به اهمیت تعلیم و تربیت و ضرورت تحول نظام آموزشی مسلمانان، مسئله و هدف پژوهش حاضر واکاوی مفهوم و مولفه‌های تعلیم و تربیت از منظر سید جمال‌الدین اسدآبادی به‌عنوان یکی از مصلحان بیدارگر اسلامی می‌باشد (مسئله). روش تحقیق پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ ماهیت داده از نوع کیفی و از نوع تحلیل متنی می‌باشد که جهت گردآوری داده‌ها از روش اسناد کاوی استفاده شد. جامعه آماری پژوهش شامل کتب، مقالات و اسناد علمی مرتبط با سید جمال‌الدین اسدآبادی بود که به روش نمونه‌گیری در دسترس مقالات و کتب مرتبط انتخاب شد و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها این پژوهش در چهار مرحله توصیف، تحلیل، استنتاج و تبیین انجام پذیرفت (روش). یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که سید جمال‌الدین، تعلیم و تربیت را یکی از شیوه‌های مهم بیداری مسلمانان می‌دانست. ازنظر وی، تعلیم و تربیت فرد از سه دیدگاه قابل‌بررسی است و معلم به‌عنوان الگوی کامل تربیتی نقش مهمی در فرایند تعلیم و تربیت دارد. مهم‌ترین تاکیدات و مولفه‌های تربیت ازنظر سید جمال‌الدین شامل توجه به زبان مادری، آگاهی و بیداری، استعمار و استبداد نتیجه انحراف اخلاقی، جایگاه رفیع علم، بازسازی هویت اسلامی و گسترش‌ علوم‌ و فنون‌ جدید می‌باشد (یافته‌ها).

conceptology and components of islamic education from the perspective of islamic awakening; sayyed jamaleddin asadabadi

sayyed jamaleddin asadabadi is a thinker and politician who initiated new thinking and awakening in the islamic world. his political and social thoughts have often been the focus of researchers, and his views have been neglected in education. considering the importance of education and the necessity of reforming the educational system of muslims, the problem and purpose of the present research are to analyze the concept and components of education from the perspective of sayyed jamaleddin asadabadi as one of the reformers of islamic awakening (issue). the research method in terms of practical purpose and the nature of the data is qualitative type and textual analysis type, which was used to collect the data using the document mining method (method). the study’s findings show that sayyed jamaleddin asadabadi considered education one of the important ways of awakening muslims. according to him, a person’s education can be checked from three points of view, and the teacher, as a perfect educational model, has an essential role in the education process. according to sayyed jamaleddin asadabadi, the important emphasis and components of education include attention to the mother tongue, awareness, and awakening, colonialism and tyranny as a result of moral deviation, the lofty position of science, the reconstruction of islamic identity and the expansion of new sciences and techniques (findings).