شناسایی الگوی مسکن توسعه‌پذیر اجتماعی-اقلیمی با تاکید بر رشد خانواده (نمونه موردی: شهر همدان)

الگوی مسکن مبتنی بر دین اسلام در جهت ایجاد سکونت و کسب آرامش برای خانواده، وابسته به پاسخگویی نیازهای ثابت و متغیر آن‌ها است. با توجه به اینکه کالبد مسکن ظرفی است که اجتماع خانواده در آن شکل می‌گیرد، نیاز به انطباق‌پذیری مسکن با رشد خانواده به‌عنوان نیازهای متغیر و پاسخگویی به آن در طول زمان در جهت رسیدن به پایداری اجتماع خانواده حائز اهمیت است. در این بین، قابلیت توسعه‌پذیری با ایجاد سازگاری و یا تغییر در اجزای مسکن، متناسب با تغییر نیازهای ساکنان، می‌تواند علاوه بر پایداری اجتماعی، در پایداری اقلیمی نیز موثر واقع شود. با توجه به مصرف بالای انرژی‌های فسیلی، طراحی و ساخت ساختمان‌های مسکونی همساز با اقلیم در راستای کاهش مصرف انرژی ضروری است. در واقع استفاده از حیاط‌های خصوصی در طبقات واحدهای مسکونی، علاوه بر ایجاد بستر توسعه جداره‌های ساختمان، به تامین نور فضاهای داخلی و کنترل شرایط اقلیمی کمک می‌کند. هدف از پژوهش حاضر شناسایی الگوی بهینه مسکن توسعه‌پذیر اجتماعی-اقلیمی متناسب با رشد خانواده می‌باشد. بدین ترتیب، سوال تحقیق در جستجوی الگوی مسکنی که علاوه بر توسعه‌پذیری اجزای مسکن در حیاط آپارتمان، بهره‌وری اقلیمی را نیز تامین کند، شکل گرفت. مقاله حاضر به موضوع پایداری اجتماعی در مسکن به‌واسطه بررسی توسعه اجزای آن در حیاط آپارتمان پرداخته‌است و به موضوع پایداری اقلیمی با سنجش میزان تابش دریافتی دیوارهای قابل گسترش آن در حیاط، توجه کرده‌است. استفاده از دو روش کیفی و کمی برای شناسایی الگوی مسکن توسعه‌پذیر اجتماعی-اقلیمی، در مرحله اول منجر به ارائه الگوهای توسعه‌پذیر a، b، و c در حیاط آپارتمان مسکونی شده است. سپس بر اساس روش کمی با شبیه‌سازی الگوها در نرم‌افزار انرژی‌پلاس، الگوی بهینه شناسایی شد. نتیجه پژوهش با مقایسه توامان میزان تابش دریافتی بدنه‌های جنوبی، شرقی، و غربی واحدهای هم‌جهت در ماه‌های سرد، معتدل و گرم، بهترین واحدها را در جهت جنوب‌غربی متعلق به ساختمان b، در جهت شمال‌شرقی، و شمال‌غربی متعلق به ساختمان c و در جهت جنوب شرقی متعلق به ساختمان a و c بصورت مشترک معرفی می‌کند.

identifying the model of social-climatic expansible housing with emphasis on family growth (case study: hamadan city)

the housing model is based on islamic principles, aimed at providing a dwelling and fostering tranquility for families, depending on addressing their fixed and changing needs. given that the physical structure of housing is the space where family gatherings occur, the adaptability of housing to accommodate the evolving needs of families over time is crucial for achieving sustainability within the family unit. in the meantime, the expansibility can be effective in climate stability in addition to social stability by making adaptations or changes in housing components according to the changing needs of residents. given the high consumption of fossil fuels, designing and constructing residential buildings compatible with the climate is essential to reduce energy consumption. the use of private courtyards in residential units not only provides a foundation for the expansion of building walls but also contributes to the illumination of interior spaces and the regulation of climatic conditions. this research aims to identify the optimal pattern of socially and environmentally expansible housing that aligns with family growth. thus, the research question emerged in search of a housing model that not only allows for the expansibility of housing components within the courtyard of the apartment but also ensures climatic efficiency. the present article addresses social sustainability in housing by examining the expansibility of its components within the apartment courtyard, while also considering environmental sustainability by measuring the solar radiation received by its expansible walls in the courtyard. the use of both qualitative and quantitative methods to identify the model of socially and environmentally expansible housing has, in the first stage, led to the presentation of expansible patterns a, b, and c within the residential apartment courtyard. then, based on the quantitative method, the patterns were simulated using energyplus software, leading to the identification of the optimal model. as the main result of this research, by comparing the amount of solar radiation received from the south, east, and west in the cold, moderate, and hot months of the same direction units, the best units in the sw direction belong to building b, in the ne and nw direction belong to building c, in the se direction it belongs to a and c buildings.