سنجش رضایتمندی ساکنان بر مبنای خلوت و تعامل جمعی در سازمان فضایی واحدهای مسکونی (مطالعه موردی: واحدهای مسکونی آپارتمانی متداول شهر آمل)

رضایت از مسکن و محیط مسکونی یکی از جنبه‌های رضایت از زندگی است. ارتباط میان خلوت در فضاهای شخصی و تعامل جمعی در سازمان فضایی واحد مسکونی آپارتمانی از عوامل تعیین‌کننده‌ مولفه‌های موثر بر سنجش رضایت ساکنان است. تامین خلوت اعضای خانواده در فضای کالبدی واحد مسکونی، بسترساز و پیش‌نیاز رعایت محرمیت و تنظیم روابط درونی و ارتباط با بیرون از واحد مسکونی است. پرسش‌ تحقیق این است که، رابطه فضاها در گونه‌های سازمان فضایی واحدهای مسکونی آپارتمانی چیست؟ ارتباط فضاهای شخصی و جمعی و میان- ‌فضاهای واحد مسکونی چه تاثیری بر میزان رضایتمندی ساکنان دارند؟ و چگونه می‌شود این رضایتمندی را با راهکارهای طراحی ارتقا بخشید؟ هدف اصلی پژوهش ارتقای آگاهی جهت طراحی مطلوب‌تر واحدهای مسکونی آپارتمانی است. اهداف دیگر تحقیق می تواند به درک بهتر ارتباط انسانی میان عناصر سازمان فضایی واحد مسکونی، چگونگی ایجاد بستر خلوت فردی و ارتباط جمعی میان اعضا و میهمانان خانواده، ایجاد خلوت شنیداری و دیداری در فضای داخلی واحد مسکونی و مشرف با واحدهای مجاور اشاره کرد. تحقیق فوق جهت گردآوری داده‌ها و تکمیل پرسشنامه از ساکنان بهره مند شده است. مطالعه موردی به مسکن متداول آپارتمانی شهر آمل (مجموعه‌های ردیفی با ارتفاع متوسط در سه تا شش طبقه به همراه فضاهایی مانند ورودی، پله ارتباطی، فضای باز و سایر عناصر مشترک سازه‌ای و تاسیساتی)، محدود شده است. در این بناها، براساس مطالعه اسناد پایان‌کار ثبت شده در شهرداری مرکزی آمل، چهار گونه واحد مسکونی شناسایی شده است که سازمان فضایی آنها بیشترین فراوانی را دارند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که ساکنان واحدهای مسکونی آپارتمانی از فقدان تمهیدات لازم در رعایت انتقال دید و صدا مابین فضاهای داخلی، رعایت فاصله لازم میان فضاهای جمعی و شخصی، دید از  بخش ورودی واحد و از گشودگی‌های نما به فضاهای داخلی ابراز نارضایتی نسبی کرده‌اند. نتیجه پژوهش پیشنهاد راهکارهای طراحی ورودی، هندسه و تناسب پلان، کنترل انتقال صدا مابین فضا‌های واحد مسکونی، کنترل دید از بیرون واحد و ایجاد فضای مفید مکث و حرکت در فضاهای مابین دو بخش اصلی واحد است. نتایج تحقیق می‌تواند به فرهنگ‌ها و شهرهای مشابه در شمال کشور قابل تعمیم باشد. جدول راهکارهای طراحی پژوهش مطابق با شرایط فرهنگی-اقلیمی مناطق دیگر کشور جهت تدوین راهنماهای طراحی متناسب با فرهنگ‌های محلی و محیط‌های خاص قابل تنظیم است.

measuring residents' satisfaction based on privacy and collective interaction in the spatial organization of residential units(a case study of conventional residential apartment units in amol city)

satisfaction with housing and residential environment is one of the aspects of life satisfaction. the relationship between solitude in personal spaces and collective interaction in the spatial organization of an apartment residential unit is one of the determining factors of the components affecting residents’ satisfaction. providing privacy for family members in the physical space of the residential unit is a foundation and a prerequisite for maintaining privacy and regulating internal relations and communication with the outside of the residential unit. the research question is, what is the relationship between spaces in the types of spatial organization of apartment residential units? what is the effect of the relationship between personal and collective spaces and inter-spaces of the residential unit on the level of satisfaction of the residents? and how can this satisfaction be improved with design solutions? the main goal of the research is to raise awareness for better design of apartment residential units. other goals of the research can be to better understand the human relationship between the elements of the spatial organization of the residential unit, how to create a platform for individual privacy and collective communication between family members and guests, creating auditory and visual privacy in the interior of the residential unit and overlooking the neighboring units. the above research has benefited from residents to collect data and complete the questionnaire. the case study is limited to the common apartment housing of amel city (row sets with medium height in three to six floors with spaces such as entrance, connecting stairs, open space and other common structural and facility elements). in these buildings, based on the study of the thesis documents registered in the central municipality of amel, four types of residential units have been identified, whose spatial organization is the most frequent. the findings of the research show that the residents of apartment residential units have expressed relative dissatisfaction with the lack of necessary provisions in observing the transmission of sight and sound between the internal spaces, observing the necessary distance between the collective and personal spaces, the view from the entrance part of the unit and the openings of the facade to the internal spaces. the result of the research is to propose solutions for entrance design, geometry and plan fit, controlling sound transmission between the spaces of the residential unit, controlling the view from outside the unit and creating a useful space for pause and movement in the spaces between the two main parts of the unit. the research results can be generalized to similar cultures and cities in the north of the country. the table of research design solutions can be adjusted according to the cultural-climatic conditions of other regions of the country in order to develop design guides that are suitable for local cultures and special environments.