مطالعۀ تطبیقی بنیان‌های فکری معماری در فرآیند ناخودآگاه و خودآگاه (مورد مطالعه: مقایسۀ معماری دورۀ صفویه و معاصر)

معمار معاصر به جایگاه خودش به‌مثابه یک «هنرمند» اتکای بسیار زیادی دارد و به اصطلاحاتی چون زبان فردی و خودآگاه خیلی اعتماد می‌کند. در مطالعات معماری، مبناهای فکری متفاوتی در تولید فرم تاثیرگذارند که این بنیان‌ها در حوزه‌های متعددی دسته‌بندی می‌شوند، از جمله خودآگاه و ناخودآگاه. پژوهشگر درصدد است دریابد تا چه اندازه ضمیر ناخودآگاه در تولید فرم در دورۀ صفویه و همچنین تا چه اندازه ضمیر خودآگاه در تولید فرم در دورۀ معاصر موثر بوده است. این پژوهش با رویکرد کیفی و مبتنی بر دو راهبرد تاریخی‌تطبیقی و اسنادی انجام گرفته است. محیط مطالعه اسناد و مدارکی‌اند که دربارۀ بنیان‌های فکری دورۀ صفویه و بنیان‌های فکری دورۀ معاصرند. بر اساس آرای مطرح‌شده، در هر دو دوره، پیوند بین تولید فرم و خلاقیت حائز اهمیت است. بنابراین، بر پایۀ این شاخص و مولفه‌های تاثیرگذار بر آن مقایسه انجام گرفت. خلاقیت به‌صورت علمی و منطقی ماهیت خودآگاه و خلاقیت شهودی و هنری ماهیت ناخودآگاه دارد. نتایج مقایسه‌ای نشان دادند در معماری صفویه در فرآیند آفرینش آثار و مصنوعات خویش، هنرمند خودش نیز متحول می‌شد و آفرینشی تازه و خلقی نو می‌یافت. وظیفۀ هنرمند در رابطۀ متقابل با محصول آفریدۀ خویش، هدایت نفس در حرکت جوهری و ایجاد بستر مناسب برای فعلیت قوای متعالی و مجرد آن است، یا به‌عبارتی زمینه‌ساز برای تجرد نفس است. علم انسان عقلی، علمی شهودی است. دورۀ صفویه بنیان‌های فکری غنی و قوی در فرآیند ناخودآگاه داشته است که به‌تبع آن، معماری و تولید فرم از آن متاثر است. هنر قدسی بر خلاف هنر مدرن، قبل از آنکه سبک باشد، معناست. معماران مولف، اعتقاد به پدیدار دارند و از کل و تضادهای موجود در زمینه و انعطاف صحبت می‌کنند؛ اما معمار از دید آن‌ها کسی است که واقعیت را بازآفرینی می‌کند و آنچه مهم است، مخاطب اثر است که متن را زنده می‌کند. از وحدت سرشت انسان‌ها و تجربیات وجودی و شهود صحبت می‌کنند؛ ولی به کیفیت این تجربه و کشف واقعیت وجودی و ارتقای آن در جهت سرشت واحد خبری نیست. معمار در مواجهه با اطلاعات بسیاری قرار می‌گیرد که به‌ناچار اطلاعاتی که در خودآگاهش می‌تواند حلاجی کند، در الویت قرار می‌گیرند و گاهاً به‌تعبیر آیزنمن، این بیان فردی با تاکید بر یک خلاقیت انزواطلبانه، بدون توجه به یک نظم یکپارچه، در‌حال پیش‌روی است. با اتکا و تحلیل این بنیان‌ها می‌توان گفت بهره‌گیری از فرآیند ناخودآگاه در تولید فرم در جهت ارتقای کیفی طراحی و هم‌خوانی با زمینه نیاز مبرم است. با توجه به اینکه توانایی معمار در درک کامل و همه‌جانبۀ ارزش‌ها و مفاهیم موجود در جهان هستی و اتصال به ناخودآگاه محدود است، می‌توان بدون قرار‌دادن فرم در زمینۀ واقعی آن، با درنظرگرفتن ناسازگاری‌ها به این مهم دست‌ یافت. نتیجه حصول سازگاری بنا با زمینه است.

a comparative study of the intellectual foundations of architecture in the unconscious and self-conscious process (case of study: comparison of safavid and contemporary architecture)

the modern architect places a lot of weight on his status as an artist and heavily relies on changes like unique and self-aware language. different intellectual foundations are effective in the production of form in architectural studies, which can be categorized in many areas, including conscious and unconscious. the researcher is attempting to determine how much the conscious mind and how much the unconscious contributed to the production of form during the contemporary era and the safavid era, respectively. two historical-comparative and documentary guidelines served as the foundation for this research, which was carried out using a qualitative approach. the study environment consists of documents that discuss the conceptual foundations of both the safavid and contemporary eras. based on the votes provided during both eras, it is important to consider the relationship between form production and creativity. as a result, a comparison was done using this index and the variables that affect it. intellectual and artistic creativity has an unconscious nature, while scientific and logical creativity has a conscious nature. the comparative findings demonstrated that in safavid architecture, the artist himself is transformed and finds new creativity throughout the creation of his works of art. to guide the soul in its substantial motion and to build a suitable platform for the realization of its transcendental powers, or, in other words, to lay the foundation for the immateriality of the soul, is the responsibility of the artist in the reciprocal relationship with his created product. the science of rational man is a sensual science. the safavid era had rich and powerful intellectual roots in the unconscious process, which had an impact on the production of forms in architecture. sacred art, in contrast to modern art, places meaning before style. author architects discuss the phenomenon as a whole, as well as the contradictions between context and flexibility. from their perspective, however, the audience of the work is what matters since they bring the text to life, not the architect who merely recreates reality. they discuss intuition, existential experiences, and the unity of human nature. however, there is no information available regarding the nature of this encounter, the identification of the existential reality, or the advancement of it in the direction of a singular nature. given the volume of information available to him, the architect must prioritize what can be resolved in his mind. additionally, eisenman believes that this individual expression occasionally promotes isolationist inventiveness without consideration for a unified order. based on these foundations and their analysis, it is possible to conclude that it is urgently necessary to use the unconscious process in the creation of form in order to enhance the quality of the design and make it appropriate for the environment. this can be accomplished without placing the shape in its actual context by taking into consideration the inconsistencies since the architect’s capacity to fully and completely comprehend the values and concepts in the universe and connect to the subconscious is constrained. contextual construction compatibility is the result.