بررسی تطبیقی قرارگاه‌های رفتاری در بازار سنتی و مرکز خرید دیپلمات بروجرد مبتنی بر تحلیل پیکره‌بندی فضایی

طبق نظر غالب در مطالعات معماری و شهرسازی، بازار به‌عنوان ستون فقراتِ ساختار فضایی و اجتماعی شهرهای ایران توصیف می‌شود. بااین‌حال مطالعات مختلف در مورد فضاهای عمومی به‌ویژه در مورد مراکز تجاری در ایران مبین این نکته هستند که علی‌رغم رشد کمی این ساختمان‌ها، در حوزه کیفی دچار ضعف‌های جدی هستند. به‌صورتی که موجب تنزل مولفه‌های کیفی و عدم موفقیت بسیاری از فضاهای طراحی شده در دوران معاصر دیده شده است. با شناخت این مسئله و کمبود مطالعات رفتاری-فضایی در بازارها و مراکز تجاری در این مقاله سعی شده است تا نسبت میان کیفیت محیط در ابعاد مختلف از جمله فضایی با فعالیت‌های جاری در بازارهای سنتی و مراکز تجاری جدید مطالعه شود. چرا که به نظر می‌رسد بین نوع فعالیت‌های جاری و موفقیت قرارگاه رفتاری ارتباطات معناداری وجود دارد. روش پژوهش آمیخته و مبتنی بر مشاهده طیف فعالیت‌های جاری، تحلیل پیکره‌بندی فضایی و پرسشگری از کاربران فضاست. محدوده مطالعه شامل بازار سنتی بروجرد و مرکز خرید دیپلمات به‌عنوان دو الگوی معماری انتخاب شده است. بدین منظور دو قرارگاه رفتاری در بازار سنتی و یک قرارگاه در دیپلمات‌سنتر مورد مطالعه قرار گرفتند. متغیرهای تحلیل چیدمان فضایی شامل «هم‌پیوندی»، «عمق» و «میزان» اتصال بوده است. فعالیت‌های جاری بر اساس نظریه «یان گل» ذیل سه گروه «اجباری»، «اختیاری»، و «اجتماعی» تفکیک شده است و کیفیت محیط نیز به چهار دسته «عینی- ساختاری»، «عینی- عملکردی»، «عینی- محیطی»، «ذهنی- فضایی»، «ذهنی- معنایی» تقسیم شده است. آزمون فرضیات با استفاده از روش تحلیل همبستگی در نرم‌افزار spss.23 صورت گرفته است. نتیجه شد که قرارگاه‌های رفتاری مورد مطالعه به دلیل کیفیت کالبدی بالا، امکان بروز فعالیت‌های انتخابی را که بیش از سایر فعالیت‌ها به شرایط فیزیکی و کالبدی محیط وابسته هستند؛ میسر می‌کند. همچنین میان فعالیت اختیاری و همپیوندی رابطه معناداری مثبت در قرارگاه‌های رفتاری مورد مطالعه برقرار  است.

a comparative study of behavioral camps in the traditional bazaar and shopping center of boroujerd diplomat based on spatial configuration analysis

according to the prevailing view in architectural and urban studies, the bazaar is described as the backbone of the spatial and social structure of iranian cities. however, various studies on public spaces, especially commercial centers in iran, show that despite the small growth of these buildings; theyhave serious weaknesses in the field of quality. in a way that has caused the degradation of qualitative components and the failure of many spaces designed in the contemporary era has been seen. recognizing this issue and the lack of behavioral-spatial studies in markets and commercial centers in this article, we have tried to study the relationship between environmental quality in various dimensions, including space with current activities in traditional markets and new commercial centers. because there seems to be a significant relationship between the type of current activities and the success of the behavioral camp. the research method is mixed and based on observing the range of current activities, spatial configuration analysis and questioning of space users. the study area includes the traditional market of boroujerd and diplomat shopping center have been selected as two architectural models. for this purpose, 2 behavioral camps in the traditional market and 1 camp in the diplomat center were studied. space syntax analysis variables included integration , depth and connection. according to jan gehl’s theory, current activities are divided into three groups: mandatory, optional and social, and the quality of the environment is divided into four categories: objective-structural, objective- functional, and objective-environmental, mental-spatial, mental-semantic is divided. the hypotheses were tested using correlation analysis method in spss.23 software. it was concluded that the studied behavioral camps, due to their high physical quality, allow the occurrence of selective activities that are more dependent on the physical and physical conditions of the environment than other activities. also, there is a significant positive relationship between voluntary and interconnected activities in the studied behavioral camps