تبیین اثرپذیری ادراک انسانی از محیط در گونه های متفاوت باغ‌شهر بررسی تطبیقی باغ‌شهر‌های دهکده و مهرشهر

در فرایندهای برنامه‌ریزی شهری، لزوم توجه به ارتقای کیفی محیط در راستای تامین رضایتمندی شهروندان، از اصول بنیادی امر توسعه به شمار می‌رود. ماهیت محیط‌، ماحصلی از فعالیت‌ها، مفاهیم و خصوصیات فیزیکی است؛ بنابراین ادراک کاربر، رویکردی تحلیلی از قضاوت فضایی را ارائه می‌دهد. اهمیت پاسخ گویی سطوح ادراکی متفاوت فرد توسط عوامل مختلف محیطی، ضرورت بررسی کیفیت محیطی از منظر تجربه ادراکی را نشان می‌دهد؛ زیرا بحران گسترش محیط های فاقد مطلوبیت تجربی حاصل از برخوردهای عملکردگرا، موجب ناکارآمدی در تامین نیازها شده و ضمن آسیب‌ به مکانیسم‌های رفتاری، حیات شهری را نیز دچار مخاطره کرده است. این پژوهش با هدف تبیین اثرگذاری کیفیت محیطی بر تلقی تجربی ساکنان دو باغ‌شهر در استان البرز انجام ‌شده است و با فرض وجود ارتباط میان کیفیت محیط در فضاهای همگانی با ادراک مخاطبان و جهت پاسخگویی به چگونگی این ارتباط اقدام شده است. دهکده با تردد کنترل‌شده، دارای خدمات محدود و بدنه‌های محصور و منفک از بافت شهری، اما مهرشهر با خدمات محله‌ای مجهز و بدون محدودیت پیرامونی و کنترل عبور و مرور است که ضمن دوره ساخت مشترک، چیدمان فضایی آن ها حفظ‌شده است؛ با توجه به تاثیرات ویژگی‌های زمینه‌ای متفاوت بر تجربه کاربران، در راستای هدف، میزان رضایتمندی نسبت به مولفه‌های زیبایی‌شناسی و کالبدی- فضایی دو باغ شهر مقایسه شده است. پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی انجام‌شده و رویکرد روش‌شناسی آن آمیخته است. مطالعه پیمایشی با توزیع تصادفی پرسشنامه میان ساکنان انجام شده و تحلیل متغیرها با spss و آزمون فرضیه با آماره (t) صورت گرفته است. یافته ها نشان می دهند حصار پیرامونی و ساختار شطرنجی دهکده با ایجاد باهمستان‌ها به وسیله مرزبندی گیاهی، موجب تامین محصوریت شده و با بهره از کریدورهای دید به فضاهای باز، نبود دیوارهای همسایگی و همه‌شمولی معابر موجب افزایش پیوستگی شده است. در مهرشهر، تنوع فرمیک خانه ها، طراحی منحنی‌وار با تغییر زاویه دید ارتقای تباین فضایی را منتج شده و هماهنگی حجم، نما و کاربری بناها، تناسبات بصری و پیاده محوری موجب رضایتمندی معیار مقیاس شده است. در هر دو مجموعه وجود باغ های شخصی، چشم اندازهای طبیعی و تنوع بصری- حرکتی معیار کیفی زیبایی شناسی برابری را به وجود آورده است. در نهایت اصلی ترین عوامل موفقیت تجربه ادراکی، دعوت کنندگی افراد خسته از کسالت زندگی پرتلاطم شهری، پیوستگی سبزینگی در جداره بیرونی و اعتلای زیبایی بصری منظر بافت های شهری هم جوار در دهکده و تاکید بر نظم و طرح‌واره هندسی در مهرشهر بوده است.

explaining the effectiveness of human perception of the environment in different types of garden city: a comparative study of garden cities of dehkede and mehrshahr

the quality improvement of the environment to ensure the citizens’ satisfaction with urban planning processes is one of the fundamental development principles. the environment results from activities, concepts and physical characteristics, and the user perception provides an analytical approach to spatial judgment. the importance of responding to the different perceptual levels of the individual by different environmental factors indicates the necessity of investigating the environment quality from the perspective of perceptual experience. therefore, the crisis of the expansion of environments without experiential usefulness resulting from functionalist approaches causes inefficiencies in meeting needs, which endangers urban life along with damaging behavioral mechanisms. this study aimed to explain the effectiveness of environmental quality on the experiential perception of the residents of two garden cities in alborz province with the assumption of the existence of a relationship between the environment quality in public spaces and the audience perception to answer the nature of this relationship. the village has controlled traffic, limited services, and enclosed bodies separated from the urban context, but mehrshahr is equipped with neighborhood services without peripheral restrictions and traffic control, whose space syntax was preserved during joint construction. two garden cities were compared based on the effects of different contextual features on the users’ experience regarding the satisfaction level concerning the aesthetic and physicalspatial components. this descriptive-analytical and mixed study was conducted by the random distribution of questionnaires among the residents, and variables were analyzed with spssand hypothesis testing using t-statistics. the results revealed that the perimeter fence and checkered structure of the village ensured the enclosure by creating communities through plant demarcation, and the lack of neighborhood walls and inclusiveness of the passages increased the continuity with the benefit of the corridors of view to the open spaces. the variety of formic houses in mehrshahr, along with curvilinear design by changing the viewing angle, improved the spatial contrast and the coordination of the volume, façade, use of buildings, visual proportions, and the pedestrian axis satisfied the scale criteria. personal gardens, natural landscapes, and visual-motor diversity in both collections have created equal aesthetic quality standards. finally, the main success factors of the perceptual experience were inviting people tired of the boredom of hectic urban life, continuous greenness on the outer wall, enhancing the visual beauty of the neighboring urban texture landscape in the village, and emphasizing the order and geometric schema in mehrshahr.