چیستی فلسفه معماری اسلامی (تحلیل فلسفه مضاف در معماری مبتنی بر تئوری دیده‌بانی)

عدم توجه به‌جایگاه فلسفه معماری اسلامی به عنوان یک علم واسطه بین فلسفه مطلق اسلامی و علم معماری باعث شده است؛ اکثر پژوهشگران بسیاری از مولفه‌های پژوهشی را بدون واسطه روش‌شناختی به فلسفه مطلق پیوند داده و حاصل این امر را فلسفه معماری اسلامی معرفی نمایند؛ درحالی‌که فلسفه معماری اسلامی یک فلسفه مضاف است که فلسفه مطلق صرفاً مبانی آن را تامین می‌کند؛ لذا عدم توجه به شناخت دقیق فلسفه مضاف معماری و روش‌شناسی تولید آن، بستر نظریه‌پردازی برای تولید علم معماری را مخدوش می‌نماید. بر این اساس پژوهش حاضر در تلاش است با روش توصیفی – تحلیلی به معرفی یکی از روش‌شناسی‌های تولید فلسفه مضاف (تئوری دیده‌بانی) پرداخته و چیستی فلسفه معماری اسلامی را مبتنی بر این تئوری شفاف نماید و در این راستا فلسفه معماری با دو رویکرد تاریخی و منطقی معرفی می‌شوند که هر یک از آن‌ها نیز بر دو قسم خواهد بود: قسم اول، فلسفه‌ای است که بر تولید اثر و واقعیت معماری تمرکز دارد و قسم دوم، فلسفه‌ای است که بر علم معماری به معنای دانش رشته‌ای می‌پردازد که حاصل آن‌ها چهار نوع فلسفه مضاف معماری تحت تئوری دیده‌بانی خواهد بود که دراین‌بین فلسفه مضاف علم معماری نقش اصلی و سهم زیادی در تولید علم معماری اسلامی دارد که پژوهش حاضر دست‌یابی به آن را با مدل پیشنهادی ترکیبی (تاریخی و منطقی) معرفی می‌نماید. 

what is the philosophy of islamic architecture (analysis of discipline's philosophy in architecture based on observation theory)

lack of attention to the philosophy of architecture as an intermediate science between general philosophy and architecture science has caused many researchers to link their research to philosophy without methodology. they introduce their research as the philosophy of islamic architecture; while the philosophy of islamic architecture is a kind of philosophy. the general philosophy merely provides its foundations; therefore, not paying attention to the methodology and philosophy of architecture distorts the theoretical framework for the production of architectural science. accordingly, the present study tries to introduce one of the methodologies of disciplines philosophy (observation theory) with a descriptive-analytical method and clarify the philosophy of islamic architecture based on this theory. in this regard, the philosophy of architecture is introduced with two historical and logical approaches, each of which will be of two types: the first type is a philosophy that focuses on the production of architectural work and reality, and the second type is a philosophy that focuses on the science of architecture. deals with the meaning of discipline knowledge finally, there will be four types of philosophy of architecture. the discipline’s philosophy of architecture has a significant role in producing islamic architecture, which the present study introduces to achieve the proposed combined model (historical and logical).