درجه‌بندی اصول و معیارهای طراحی مسکن بر مبنای فراوانی در ارزیابی برخی منابع تخصصی معماری

یکی از مهم‌ترین موضوعات و نیازهای انسان در زمینه‌ی طراحی معماری، «مسکن» است. از گذشته تا کنون همواره اصول متفاوتی برای طراحی مسکن وجود داشته که با توجّه به ضرورت‌های مورد توجه کاربران مورد استفاده قرار گرفته‌اند. مجموعه‌ی نیازها و سبک زندگی انسان‌ها نشان داده که برخی ویژگی‌ها در تمامی مسکن‌های طراحی شده یکسان و مشترک است. این ویژگی‌های مهم در بسیاری از منابع تخصصی معماری که بدین امر پرداخته‌اند، تحت عنوان اصول، معیارها و شاخص‌های طراحی مسکن گردآوری شده و مورد استفاده‌ی طراحان و پژوهشگران در حوزه‌ی مسکن قرار گرفته‌اند. از این رو منابع گوناگونی می‌توان یافت که ضمن پرداختن به مقوله‌ی مسکن، هر کدام از زاویه‌ی خاصی آن را مورد مطالعه قرار داده‌اند. برخی از این منابع ویژگی‌های عام یک مسکن مناسب و مطلوب را برشمرده‌اند و برخی دیگر اصول خاصی را برای طراحی آن معرفی نموده‌اند. مقاله حاضر ضمن مرور آن منابع، این اصول را بصورت درجه‌بندی شده بر اساس اهمیت ارائه نموده است. پرسش اصلی آن است که چگونه می‌توان این اصول را اولویت‌بندی کرد و به لحاظ اهمیتِ آنها را در طراحی مورد توجه قرار داد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی حداکثری کتب و مقالات معماری در حوزه‌ی مسکن به منظور تحلیل و ارزیابی اولویت‌ها و ارزش‌گذاری اصول طراحی است. در این پژوهش با روش تحلیلی و توصیفی داده‌های حاصل از منابع و همچنین با تکیه بر راهبرد منطقی نتایج مورد نظر حاصل شد. بنابراین روش اصلی، ارزش‌گذاری کمی داده‌های کیفی بوده و معیارهای طراحی در منابع تحصصی معماری به گونه‌ای درجه‌بندی شده‌اند که اهمیت آنها مشخص گردد. در این راستا رهیافت کلی پژوهش مبتنی بر استدلال قیاسی بوده که پس از مراحل گردآوری و دسته‌بندی داده‌ها، تحلیل منابع بر مبنای مقایسه انجام شده است. سرانجام یافته‌های پژوهش نیز در قالب معیارها درجه‌بندی شده و بر اساس میزان فراوانی آنها به شکل جدول و نمودار ارائه گردیده که مطابق آنها، میزان توجه به اولویت‌ها در منابع مورد مطالعه نسبت به معیارهای طراحی مسکن بیان شده‌ است.

grading the housing design principles based on frequency in evaluating architectural resources

one of the most important issues and human needs in the field of architectural design is housing. from the past to the present, there have always been different principles for housing design that have been used due to the user’s needs. the set of needs and lifestyles of humans has shown that some characteristics are the same in all designed houses. these important features had been collected in many scholarly and professional architectural references that had been addressed as principles, criteria and indicators of housing design and had been used by designers and researchers who works in this field. therefore, various references can be found that, each had studied hosing topic from a specific point of view. some of these sources list the general characteristics of an appropriate and desirable house, and others introduce specific principles for its design. in this article, while reviewing those references, we would rank those principles on the basis of importance. the main question is how these principles can be ranked and consider in design in base on their importance. therefore, our goal is surveying the scholarly and professional architectural references about housing to analyze and evaluate the principles of residential architecture. results of this research collected from data analyses and data description, which obtain from the references and based on logical reasoning. therefore, the main method is determining quantitative valuation for qualitative data, and housing design criteria in scholarly and professional architectural references had been ranked in such a way that their importance is defined. so, the general approach of the research was selected as a quantitative comparison and then data collection, classification and analysis were performed based on first step. finally, the research results represent and rank housing design criteria based on the priority of their importance in form of tables and charts.