مطالعه تطبیقی احساس معنویت در فضای داخلی مساجد گذشته و معاصربا رویکرد علوم اعصاب و به روش eeg-vr

بکارگیری هم زمان علوم اعصاب و معماری، گرایش نوینی را به دست می آورد با نام »معماری عصب محور « که این دانش، محور طراحی ساختارهای معماری را انسان قرار داده است و به دنبال طراحی فضاهایی با حداکثر بازده و تاثیرات مثبت بر کاربران فضا می باشد. در این راستا، پژوهش حاضر با بکارگیری علوم اعصاب و ابزارهای آزمایشگاهی به بررسی احساسات کاربران در فضا پرداخته است. تاثیر عوامل موثر بر »احساس معنویت « در فضای معماری با توجه به تغییرات سیگنال های مغزی انسان، امری بین رشته ای و کاملاً علمی و آزمایشگاهی است. هدف اصلی عصب شناسی این است که اطلاعات ناپیدا را از مغز انسان استخراج کند. بنابراین از افراد هیچ سوالی یا پرسشنامه و مصاحبه ای گرفته نمی شود؛ بلکه اطلاعات مستقیماً و بدون هیچ واسطه ای بیرون کشیده می شوند. در این پژوهش با ترکیبی از روش تحقیق کیفی و کمی (همبستگی و آزمایشگاهی) به مقوله چگونگی بکارگیری عناصر معماری (مانند نور، هندسه، رنگ و...) در جهت ارزیابی حس معنویت در فضای داخلی مساجد پرداخته شده است. در این راستا در فاز اول با انتخاب یک مسجد مربوط به دوران گذشته (مسجد شیخ لطف الله اصفهان) و یک مسجد معاصر (مسجد الجواد تهران) و به روش anp، ترتیب مولفه های معماری موثر بر ادراک حس معنویت در فضای داخلی این دو مسجد مشخص شده است. در فاز دوم جهت تشخیص احساسات افراد در مساجد منتخب، کار به صورت آزمایشگاهی و به روش eegvr به معنای استفاده ی هم زمان از دستگاه الکتروآنسفالوگرافی و واقعیت مجازی انجام گرفته است که آزمودنی ها شامل 24 نفر (12 نفر مرد و 12 نفر زن) بوده است. جهت تفسیر اطلاعات، روش آمار استنباطی تحلیل رگرسیون چندگانه برای آزمون فرضیه صورت گرفته است. در فاز سوم، نتایج فاز اول و دوم ادغام شده و بحث می گردد. یافته ها نشان می دهد ما بین نحوه ی بکارگیری عناصر معماری و ارتقای حس معنویت در فضای داخلی مساجد ارتباط معناداری وجود دارد و مسجد متعلق به گذشته نسبت به مسجد معاصر دارای احساس معنویت بیشتری در بین آزمودنی ها بوده است. همچنین مشخص شد که استفاده از دانش علوم اعصاب در تحقیقات معماری و استفاده از ابزار پزشکی مانند الکتروآنسفالوگرافی و همچنین بهره گیری از فناوری واقعیت مجازی، می تواند در کشف عواطف و احساسات انسان بسیار موثر باشد.

Adaptive Study of Spirituality in the Interior of Past and Contemporary Mosques with a Neuroscience Approachand EEG-VR Method

For centuries, architects have acknowledged the effects of the buildings in which we live, learn, work, and worship. How we feel, how we behave in these spaces, what energizing interactions within our bodies occur in these spaces, and our inspirations from these spaces, are very important today for architects and neuroscientists. The application of neuroscience, psychology, and architecture acquires a new trend called neuroarchitecture. This knowledge focuses on the design of architectural structures, humans, and seeks to design spaces with maximum efficiency and positive effects on space users. In this research, with the approach of neuroscience and with a combination of qualitative and quantitative research methods (correlation and laboratory) to the category of how to use architectural elements (such as light, geometry, color, materials, etc.) to evaluate the sense of spirituality in mosques (Dome) is addressed. The important point in this research is the use of neuroscience and laboratory tools in examining the emotions of users in space. The effect of the factors affecting the feeling of spirituality in the architectural space due to the changes in human brain signals is a matter between interdisciplinary and completely scientific and laboratory. The main purpose of neuroscience is to extract invisible information from the human brain. Therefore, no questions or questionnaires or interviews are taken from individuals, but information is extracted directly and without any intermediaries.At the beginning of the research by the descriptive method refers to the types of brain signals and brain functions and previous research will be done in the background. in the first phase, by selecting a mosque related to the past (Sheikh Lotfollah Mosque of Isfahan) and a contemporary mosque (AlJawad Mosque of Tehran), through expert questionnaire and ANP method and SuperDecision software to determine the order of effective architectural components The perception of spirituality in the interior of these two mosques has been discussed. Then, in the second phase, in order to diagnose the emotions of people in selected mosques, laboratory work was performed by EEGVR method, which means simultaneous use of electroencephalography and virtual reality devices. The subjects included 24 people (12 men and 12 women). Then, the data obtained from the experiment in MATLAB software were analyzed and then, for interpretation of information and by inferential statistics, multiple regression analysis was performed to test the hypothesis. In the third phase, the results of the first and second phases are merged and discussed. At the end of the study, it was concluded that there is a significant relationship between how to use architectural elements (light, color, materials, geometry, etc.) and promote a sense of spirituality in the interior of mosques and the mosque belongs to the past (Sheikh Lotfollah ) Has a greater sense of spirituality among the subjects than the contemporary mosque (AlJawad). It was also found that the use of emerging neuroscience knowledge in architectural research and the use of medical tools such as electroencephalography as well as new virtual reality technology, can be very effective in discovering human emotions and feelings.