پیشنهاد راهکارهایی برای اثربخشی «آموزه‌های اسلامی بر دروس رشته معماری» نمونه موردی: دروس مقدمات طراحی معماری بر اساس چهار رویکرد مصوّب شورای تحولِ شورای‌عالی انقلاب فرهنگی (اسلامی‌سازی، بومی‌سازی، کارآمدی و روز‌آمدی)

بازنگری و تحوّل در آموزش معماری، اول، به صورت دوره ای، و دوم، در شرایط کنونی کشور، یک ضرورت می باشد؛ چراکه برنامه و سرفصل رشته کنونی، در دو بخش نقص دارد. در عرصه نظری تاثیر آموزه های اسلامی بر مبانی آموزش کمرنگ بوده؛ و برنامه نیز پس از تدوین اولیه، متناسب با نیازهای بومی کشور بصورت پویا و هوشمند، مورد بازنگری، تغییر و اصلاح قرار نگرفته است. یعنی نه با آرمان ها و ارزش های انقلاب، و نه با واقعیت های کشور و نیازهای مردم، هم آهنگ نیست. در عرصه عملی سازوکار اجرای آموزش معماری، یک سامانه هدفمند نمی باشد؛ و به صورت یک کل یکپارچه در راستای پرورش همه جانبه معماران شایسته عمل نمی کند. نتیجه آنکه فارغ التحصیلان این رشته پس از طی دوره آموزشی، نه به رشد متعادل قوای فردی انسانی می رسند (حُسن فاعلی)؛ و نه از کارآیی حرفه ای معمارانه لازم برای برآوردن نیازهای جامعه برخوردارند (حُسن فعلی). سطح پایین کیفیت معماری امروز کشور، چه از جنبه علمی و فنّی و چه از بُعد هنری و چه برخورداری آثار از اصالت و هویت های خودی، شاهدی بر این مدعاست. حل این مشکل، نیازمند تامل و بازنگری در برنامه و سرفصل رشته معماری است. در همین راستا شورای تحول علوم انسانی و هنر چهار رویکرد روزآمدی، بومی سازی، کارآمدی و اسلامی سازی را به عنوان مبنای بازنگری و تحوّل به وزارت علوم ابلاغ کرد؛ و مقرر شد برنامه و سرفصل رشته معماری مبتنی بر این رویکردها بازنگری شود. هدف تحقیق پیشِ رو، جستجوی راهکارهای عملی برای اثربخشی این چهار رویکرد بر آموزش معماری است. پرسش تحقیق آن است که چه راهکارهایی برای نیل به این هدف وجود دارد؟ به همین منظور با انتخاب دروس مقدمات طراحی معماری، و با روش تحقیق ترکیبی استدلال منطقی و موردپژوهی تمرین هایی طراحی گردید؛ و تلاش شد از جامعیت نسبی برخوردار باشند؛ سپس با مشارکت دانشجویان اجرا شد و با تکنیک تحلیل محتوای آثار، پاسخ پرسش مکشوف گردید. نمونه های بررسی شده، از میان سه گروه از دانشجویان درس مقدمات طراحی معماری 1، 2، و 3 در دانشگاه تربیت دبیر شهیدرجایی(ره) است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تحول اساسی برای نیل به هدف مذکور باید در سه رُکن اصلی درس یعنی هدف، محتوا و روش تدریس ایجاد شود. بر این اساس با طراحی تمرین های غنی سازی شده می توان ضمن رشد سه مهارت درک، خلق و بیان معماری در دانشجو (حُسن فاعلی) زمینه جهت گیری این مهارت ها در راستای چهار رویکرد یادشده را فراهم نمود؛ و مهندسانی روزآمد و کارآمد و اهل خدمت به مردم برای ایران اسلامی تربیت کرد (حُسن فعلی).

Suggest solutions for the effectiveness of Islamic teachings on architecture courses Case Study: Architectural Design Basics Courses Based on the four approaches approved by the Transformation Council of the Supreme Council of the Cultural Revolution:(Islamization, localization, efficiency and updating)

Review and change in architecture education, firstly periodically and secondly in the current situation of the country, is a necessity. Because of the current program and topic are defective in two parts. In the theoretical arena, the impact of Doctrines of Islamic Wisdom on the foundations of education is small and the program has not been revised, changed and modified after the initial compilation, in accordance with the indigenous needs of the country in a dynamic and intelligent way. That is, it is not in harmony with the ideals and values of the revolution, nor with the realities of the country and the needs of the people. In the practical field, the mechanism of implementing architectural education is not a purposeful system and does not work as a whole in order to fully develop qualified architects. The result is that graduates of this field, after the training course, do not achieve the balanced growth of individual human resources (actual goodness) nor do they have the efficiency of the architectural profession necessary to meet the needs of society (current goodness). The low level of architectural quality of the country today, both in terms of science and technology, as well as in terms of art and the fact that the works have their own originality and identities, is a proof of this claim. Solving this problem requires reflection on the Architecture curriculum. In this regard, the Council for the Transformation of Humanities and Arts informed the Ministry of Science of the four approaches of updating, localization, efficiency and Islamization as a basis for review and transformation, and it was decided to review the Architecture curriculum and topics based on these approaches. The purpose of this study is to find practical solutions to the effectiveness of these four approaches on architecture education. The research question is What are the solutions to achieve this goal? For this purpose, by selecting the courses Introduction to Architectural Design and by the combined research method Logical Reasoning and Case Study, exercises were designed and tried to have a relative comprehensiveness, then it was performed with the participation of students and with the technique of content analysis The answer to the question was revealed. The studied samples are from two groups of students in the introductory course of architectural design 1, 2 and 3 in Teacher Training University. The research findings indicate that a fundamental change in order to achieve this goal should be made in the three main pillars of the course, namely purpose, content and teaching method. Accordingly, by designing enriched exercises, while developing the three skills of understanding, creating and expressing architecture in the student, it is possible to provide the ground for orienting these skills in line with the four mentioned approaches and updated engineers. And efficient and trained people to serve Islamic Iran.