تبیین رابطه معنی دار بین الگوهای آرایش دهنده و ساختار دهنده در میل ها و آرامگاههای برجی خطه خراسان (غزنوی و سلجوقی)

رابطه بین بافت 1، الگو2 (نقش) و توده 3یه سوال پایه ای (زیربنایی) در معماری هست. در معماری کلاسیک همانطور که آلبرتی4در کتاب معروف خود5 الویت بندی می کند: معماری بر اساس توده و ساختار شکل می گیرد و بافت و نقش(تزیینات) در جهت زیبایی بخشیدن ساختار، به توده اضافه می شود. این سلسله مراتب(شکل گیری ساختار و توده و اضافه شدن تزیینات در مرحله ی بعد صرفا جهت زیبایی توده) در طول تاریخ به چالش کشیده شده است (rietherand and baerlecken,2008: 2 ).در پیشینه ی پژوهش، اغلب مطالعات انجام شده بر نقش و تزیینات اسلامی از نگاه درونی بوده و تاثیرگذاری بیرونی الگوهای نقش، کمتر مد نظر پژوهشگران بوده است. این مقاله سعی دارد یک تفکر و دیدگاه متفاوت از رابطه ی بین توده و بافت در معماری ایرانی( با نگاه خاص به میل ها و آرامگاههای برجی خطه ی خراسان دوره ی غزنوی و سلجوقی) بیان کند؛و نقش الگوهای آرایش دهنده برشکل گیری ساختار بنا را مورد آزمون قرار بدهد. از آنجا که این تحقیق بر اساس سامانه های صوری ریاضی و هندسی انجام شده و به میزان زیادی به گزاره های قاعده مند وابسته می باشد لذا روش انجام پژوهش استدلال منطقی می باشد .از یافته های مهم این پژوهش ارتباط معنی دار بین الگوهای آرایش دهنده و ساختار دهنده در معماری ایرانی است که این مهم از طریق تحلیل های هندسی عمیق و دقیق هندسه پنهان نقش (گره) و مقایسه ی آن با ساختار اصلی پلان در محدوده ی تحقیق به دست آمد.

Explanation the meaningful relation between ornamental pattern and structural in tower temples in khorasan (Qaznavi and Saljoughi era)

The relation between texture, pattern and massing is a fundamental question in architecture. Classical architecture, as Leon Battista Alberti states in De Re Ae dificatoria, Book VI, Chapter 2, is developed through massing and structure first; texture is added afterwards to give the bold massing and structure beauty [Rietherand and Baerlecken, 2008: 2]. This hierarchy has of course been challenged throughout architecture history.In the literature review, most researchers have done focus on pattern of Islamic ornamentation based on the interior vision and exterior pattern effect is not considering by researchers. This paper will provide a different thinking of the relationship of massing and texture in Persian Architecture based on tower temple in Khorasan that built in Qaznavi and Saljoughi era.After that, we consider the role of the ornamental pattern on shaping building structure. Since this research were done based on mathematic and geometric systems, the main research way in this paper is logical deduction.One of the main important result of this research is the meaningful relationship between ornamental pattern and structural in Iranian Architecture.