تاثیر وجوه موازی اسلام و مسیحیت بر شکل‌گیری معماری کلیسا و مسجد (با تاکید بر روند تبدیل کلیسا به مسجد در دوران عثمانی)

اسلام به طور سریع و در مدتی کوتاه تر از نیم قرن، در ابعاد گسترده ایاز اسپانیا تا مرزهای چین گسترش یافت. درصورتی که مسیحیت با روندی بسیار آرام و در خلال چندین قرن صورت گرفت. پس از گسترش اسلام در غرب آسیا، نیاز به شهرهایی متناسب با الگوی زندگی اسلامی، باعث گردید در بسیاری از شهرها مسلمانان به دنبال تحول در زیربناهای فکری جامعه و درعین حال با ایجاد کم ترین تغییر در کالبدهای موجود، رویکردی را به وجود آوردند که بناهایی مانند کلیساها را به مساجد تبدیل نمایند. این پژوهش با مطالعه ی روند تبدیل کلیساها به مساجد در دوره صدر اسلام به بررسی جنبه های مختلف تاثیرات اعتقادی آیین اسلام و مسیحیت بر معماری خواهد پرداخت.پرسش های مطرح شده در این پژوهش مربوط است به ریشه های شکل گیری فضای مسجد و کلیسا و بررسی روند جریانات اعتقادی مذهبی ادیان اسلام و مسیحیت که چگونه متاثر و متبلور از اندیشه های اسلامی در معماری مسیحیت در جریان تبدیل کلیسا به مسجد بوده است.فرضیه پژوهش علت شکل گیری جریان تاریخی تبدیل کلیسا به مسجد را ناشی از حضور وجوه موازی در اندیشه های عرفانی و الهیات ادیان اسلام و مسیحیت دانسته و بیانگر اندیشه های انعطاف پذیر دین اسلام در تاثیرپذیری از الگوهای زیبایی شناسانه است. بر اساس پرسش های مطرح شده و با هدف اثبات فرضیات فوق، این پژوهش با کمک راهبرد تحقیق تفسیری تاریخی و با استفاده از روش تحقیق کتابخانه ای، با رویکرد تطبیقی به تحلیل موردی نمونه های کلیساهای تبدیل شده به مساجد، می پردازد. ریشه یابی و تطبیق عرفان و الهیات مشترک تاثیرگذار بر معماری بناهای عبادتگاهی اسلام و مسیحیت، با بیان جنبه های موثر در ایجاد جریان تاریخی تبدیل کلیسا به مسجد، نشانگر انعطاف پذیری دین اسلام در مقابل انتخاب بهترین الگوهای موجود برای تامین نیاز مسلمانان و اجتماع در یک بنای عبادتگاهی بوده است. بنای کلیسا بر مبنای نظام اعتقادی مسیحیان توانسته به مکان مناسبی برای مسلمانان با هدف مشترک تجمع یکتاپرستان برای عبادت پروردگار تبدیل گردد.