ارزیابی دقت دو روش برنامه‌ریزی بیان ‌ژن و شبکه‌های بیزین در پیش‌بینی دمای روزانه هوا

دمای هوا یکی از مهم‌ترین متغیرهای مورد نیاز در مطالعات اقلیمی و برآورد نیاز آبی گیاهان می‌باشد. در سال‌های اخیر مدل‌های هوشمند متعددی از جمله دو روش برنامه‌ریزی بیان ژن و شبکه‌های بیزین برای تخمین دمای هوا به کار گرفته‌شده‌اند. هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی دقت این دو مدل در پیش بینی عوامل دمایی یک روز معین بر اساس داده‌های یک تا هفت روز قبل است. برای این منظور از داده‌های 25 ساله دمای هوا ایستگاه‌های سینوپتیک ارومیه و تبریز استفاده شد. نتایج نشان داد که هر دو روش برنامه‌ریزی بیان ژن و شبکه‌های بیزین با دقت خوبی قادر به مدل‌سازی دمای حداقل، متوسط و حداکثر هوا بودند. با این حال، روش شبکه‌های بیزین دقت بیشتری نسبت به روش برنامه‌ریزی بیان ژن داشت. بر طبق یافته های تحقیق، در روش شبکه‌های بیزین و ایستگاه ارومیه در مرحله آزمون، مقادیر شاخص‌های ضریب تبیین (r2) و ریشه میانگین مربعات خطا (rmse) در بهترین سناریو به ترتیب برابر 92/0 و 50/2 درجه سانتی‌گراد برای دمای حداقل، 96/0 و 83/1 درجه سانتی‌گراد برای دمای متوسط و 96/0 و 32/2 درجه سانتی‌گراد برای دمای حداکثر بودند. مقادیر شاخص های آماری مذکور در ایستگاه تبریز در بهترین سناریوهای مرحله آزمون و روش شبکه‌های بیزین برابر 93/0 و 42/2 درجه سانتی‌گراد برای دمای حداقل، 97/0 و 90/1 درجه سانتی‌گراد برای دمای متوسط و 95/0 و 42/2 درجه سانتی‌گراد برای دمای حداکثر به‌دست آمدند. در مجموع دقت پیش‌یابی دمای متوسط نسبت به دمای حداکثر و حداقل با هر دو روش در ایستگاه‌های مطالعاتی بیشتر بود.