بررسی اثرگذاری کود نیترژن و زمان آبیاری بر شار گاز دی اکسید‌کربنِ خاک، ویژگی های فوتوشیمیایی و عملکرد ذرت سینگل کراس 704

با انقلاب سبز و افزایش تولید در یکای سطح، کاربرد سم‌های و کودهای شیمیایی، به‌ویژه نیتروژن به میزان چشمگیری افزوده شده است. هدف این پژوهش بررسی اثرگذاری کودهای ازته و زمان آبیاری پس از کوددهی بر گسیل گاز دی‌اکسیدکربن از کشتزار ذرت می‌باشد. این پژوهش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، با تیمار کود نیتروژن در سه سطح 0 (n1)، 150 (n2) و 350 (n3) کیلوگرم کود اوره در هکتار، و زمان آبیاری پس از کود‌دهی در دو سطح (i1، آبیاری بی‌درنگ پس از کوددهی، و i2 ، آبیاری دو روز پس از کوددهی)، در سال زراعی 96-1395 در کشتزار پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری روی ذرت انجام شد. بر پایه یافته‌ها، سطوح مختلف کود نیتروژن تفاوت معنی‌داری بر شار گاز دی‌اکسیدکربن از خاک نداشتند، اما زمان آبیاری پس از کوددهی اثر بسیار معنی‌داری (p ≤ 0.01)، بر گسیل این گاز داشت. با افزایش فاصله زمان آبیاری پس از کوددهی گسیل این گاز کاهش یافت. بیشترین شار دی‌اکسیدکربن در گامه دهم نمونه‌برداری در تیمار آبیاری بی‌درنگ با مقدار mgc.m2.h366.142 و کمترین آن در گامه اول نمونه‌برداری در تیمار آبیاری دو روز پس از کوددهی با مقدار mgc.m2.h1 45.86 دیده شد. همچنین بررسی اثرگذاری سطوح مختلف کود نیتروژن حاکی از تفاوت معنی‌دار بر عملکرد و ویژگی‌های فوتوشیمیایی گیاه ذرت بود (p ≤ 0.01). به‌طوری‌که بیشترین و کمترین میزان عملکرد به‌ترتیب با 36 کیلوگرم و 13.4 کیلوگرم در مترمربع برای تیمارهای n3 و n1 به‌دست آمد. همچنین بررسی اثرگذاری زمان آبیاری بر عملکرد و ویژگی‌های فوتوشیمیایی گیاه ذرت نشان داد که، تغییر زمان آبیاری پس از کوددهی اثر معنی‌داری بر پارامترهای مورد بررسی نداشت. نتیجه‌گیری می‌شود که زمان آبیاری بر عملکرد و دیگر ویژگی‌های فتوشیمیایی ذرت اثرگذار نبود، ولی زمان آبیاری بی‌درنگ پس از کوددهی می‌تواند بر تثبیت کود در خاک و افزایش فعالیت گیاه و ریزاندمک‌های درون خاک اثر گذاشته و افزایش شار دی‌اکسیدکربن را در پی داشته است.

Evaluation of the effect of nitrogen fertilizer and irrigation schedule on soil CO2 flux, photochemical properties and corn yield (Single Cross 704)

With the Green Revolution and crop yield increase per unit area, the use of pesticides and chemical fertilizers, especially nitrogen, has grown significantly. The aim of this study was to evaluate the effects of nitrogen fertilizer levels and irrigation schedule on soil CO2 emission, photochemical characteristics and corn yield. The study a 3×2 factorial was conducted in a randomized completely block design, includes nitrogen fertilizer treatments at three levels 0 (N1), 150 (N2) and 350 (N3) kg of urea fertilizer per hectare, and two Irrigation schedules, immediately (I1) and two days after fertilization (I2). The experiment was conducted during 20162017 cropping season at the research farm of Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University. According to the results, different levels of nitrogen fertilizer had no significant effect on soil CO2 flux, while irrigating after fertilization significantly affected CO2 emission (P ≤ 0.01). The highest carbon dioxide flux was observed in the tenth stage of sampling in I1 irrigation with 366.42 mgC.m2.h1, while the lowest occurred on first sampling stage in I2 irrigation treatment with 45.86 mgC.m2.h1. While, the effect of different levels of nitrogen fertilizer showed a significant difference in the yield and photochemical properties of corn (P ≤ 0.01). So that the highest and lowest yields achieved by N3 (36 kg m2) and N1 (13.4 kg m2) nitrogen fertilizer levels, respectively. In conclusion, although irrigation schedule had no effect on yield or photochemical properties of corn, but it assumes by fixation of nitrogen fertilizer immediately on the soil tends to increase soil CO2 fluxes through plant and soil microorganisms activities.