شناسایی پنجره های فرصت فناوری بلاکچین در صنعت بانکداری ایران

با توجه به پیچیدگی‌ها، حساسیت‌ها و گستردگی نظام بانکی، شناسایی ابعاد مختلف این صنعت از منظرهای مختلف ضروری است. یکی از نکات کلیدی در این حوزه ورود فناوری‌های نو، شناخت آثار و فرصت‌های حاصل از نفوذ و پذیرش این فناوری‏هاست. بلاکچین به عنوان یکی از جذابترین و مطرح‌ترین فناوری نوظهور، می‌تواند به طور بالقوه کسب‌وکارها، نقش‌ها و ساختارهای صنعت بانکی را دستخوش تغییر نماید. بدین منظور این پژوهش با بهره‌گیری از رویکردی کیفی و روش تحلیل مضمون به دنبال شناسایی پنجره‌های فرصت فناوری بلاکچین و تاثیرگذاری آن بر صنعت بانکداری ایران است. از این رو به منظور گردآوری داده‌ها از مطالعات کتابخانه‏ای ‏(مقالات پژوهشی، کتاب‌ها و سایر مستندات علمی از پایگاه‌های معتبر) و مطالعات میدانی (مصاحبه نیمه‏ساختاریافته با متخصصان حوزه فناوری بلاکچین و حوزه بانکداری) بهره‌برداری شده است. یافته‌های این پژوهش، که مبتنی بر سه پنجره‌ فرصت بازار و تقاضا، فناوری، سیاستی و نهادی دسته‏بندی شده است، بیانگر این است که حذف واسطه‏گری، ارائه خدمات غیرمتمرکز در حوزه احراز هویت و اشتراک اطلاعات را می‏توان به عنوان پنجره فرصت تقاضا برشمرد. بعلاوه، قابلیت ایجاد نوآوری و انطباق با خدمات فعلی بانکی با استفاده از شبکه خصوصی بلاکچینی برای بازیگران بزرگ و شبکه عمومی بلاکچین برای فین‏تک‏ها از موارد مرتبط با پنجره‏های فرصت فناوری است. همچنین، دستورالعمل تدوین شده توسط بانک مرکزی در حوزه رمزارزها، تحریم‏های بین‏المللی که علیرغم ایجاد مشکلات و محدودیت ها، انگیزه‏ای برای ارائه برخی خدمات بانکی مانند انتقال وجه بین المللی را مهیا می‏کند، به عنوان پنجره‏های فرصت سیاستی – نهادی شناسایی شده ‏اند.

Identifying Block-chain Windows of Opportunity in Iran’s Banking Industry

Given the complexities, sensitivities, and extent of the banking system, it is necessary to identify the various dimensions of this industry from different perspectives. One of the key points in this field is the introduction of new technologies, recognizing the effects and opportunities resulting from the influence and acceptance of these technologies. As one of the most attractive and emerging technologies, blockchain can potentially change the businesses, roles, and structures of the banking industry. For this purpose, this research aims to identify the windows of opportunity of blockchain technology and its impact on the Iranian banking industry by using a qualitative approach and content analysis method. Therefore, in order to collect data, library studies (research articles, books, and other scientific documents from reputable databases) and field studies (semistructured interviews with experts in the field of blockchain technology and banking) have been used. The findings of this study that are based on three windows of opportunity (market and demand, technology, policy, and institutional) indicate that elimination of intermediation, decentralized services in the field of authentication, and information sharing can be considered as a window of opportunity for demand. The ability to innovate and adapt to current banking services using the blockchain private network for major players and the blockchain public network for fintechs is one of the issues associated with technology windows of opportunity. Also, the instructions issued by the Central Bank in the field of cryptocurrencies, international sanctions that, despite creating problems and restrictions, provide an incentive to provide some banking services such as international money transfers have been identified as policyinstitutional windows of opportunities