ابعاد و مولفه‌های رفتار شهروندی سازمانی پلیس (مورد مطالعه: پلیس راهور ناجا)

زمینه و هدف: رفتار شهروندی سازمانی، رفتاری خودجوش و آگاهانه است که به‌طور مستقیم یا صریح، توسط نظام پاداش‌دهی رسمی سازمانی تقویت نشده، اما در مجموع اثربخشی سازمانی را ارتقاء میدهد. منظور از خودجوش و آگاهانه بودن در آن است که این رفتار، مبتنی بر شرح شغل نبوده، بلکه رفتاری عمدتاً، مبتنی بر انتخاب شخصی است و در صورت انجام ندادن آن نیز تنبیهی به دنبال نخواهد بود. هدف اصلی این تحقیق شناسایی ابعاد و مولفه‌های رفتار شهروندی سازمانی از دیدگاه خبرگان حوزه راهنمایی و رانندگی است. روش‌شناسی: این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش، کیفی است و برای جمع‌آوری داده‌ها از ابزار مصاحبه نیمه‌باز استفاده شده است و جامعه آماری را نیز اعضای هیئت علمی و خبرگان راهنمایی و رانندگی ناجا به تعداد 24 نفر از روش نمونه‌گیری گلوله برفی تا رسیدن به اشباع نظری تشکیل داده‌اند. در تحلیل داده‌ها نیز برای طبقه‌بندی و اولویت‌بندی ابعاد و مولفه‌ها از نرم‌افزار کیفی مکس کیو دی ای استفاده شده است. یافته‌ها: با انجام مصاحبه با خبرگان راهور ناجا و سپس تحلیل محتوای مصاحبه‌ها، 22 بُعد از ابعاد رفتار شهروندی سازمانی احصاء شد که این ابعاد برای تعیین میزان اهمیت، طی پرسش‌نامه‌ای مورد سنجش مجدد خبرگان راهور قرار گرفت که پس از حذف 11 بعد کم‌اهمیت و بی‌اهمیت، 11 بعد که بیشترین امتیاز را کسب کرده بودند، به‌عنوان ابعاد اصلی رفتار شهروندی سازمانی پلیس راهور ناجا باقی ماندند.نتیجه‌گیری: با تطبیق ابعاد یازده‌گانه (یاری‌گری، وجدان کاری، تحمل سختی‌ها، جوانمردی، خوش‌رویی، آستانه تحمل بالا، اخلاق‌محوری، تعلق و حفظ منافع سازمان، دین‌محوری، صداقت و وظیفه‌شناسی) مستخرج از مصاحبه با ابعاد مستخرج از ادبیات نظری، مشخص شد که دین‌محوری و اخلاق‌محوری در نظریه‌ها و متون وجود ندارد و ابعاد جدیدی است که از مصاحبه با خبرگان احصاء شده است.

Dimensions and components of police organizational citizenship behavior (case study: Naja traffic police)

Background and Purpose: Organizational citizenship behavior considered as conscious and spontaneous behavior which directly or explicitly has not reinforced by organizational official reward system, but totally increased organizational effectiveness. Being spontaneous and consciousness means that such behavior was not only on the basis of job description, but also a behavior which based on personal selection and nooccurrence of this behavior caused to punishment. The main purpose of this study was recognizing dimensions and components of organizational citizenship behavior from traffic police experts’ viewpoints.Methodology: The current research was applied and the research method was qualitative and the authors have used semiopen interview tool for datagathering and the sampling universe of this research consists of 24 faculty members and traffic police experts(after theoretical saturation).The sampling method was snowball. The authors have used MAXQDA software for data analysis.Findings: By interviewing with traffic police experts and after content analysis of interviews, 22 dimensions of organizational citizenship behavior have been gathered which these dimensions were resurveyed by traffic police experts during a questionnaire for determining the significance extent and after omitting 11 nonsignificant and unimportant dimensions which acquired highest scores were remained as the main traffic police organizational citizenship behavior components.Conclusion: By conforming eleven dimensions(assistance, job integrity, difficulty tolerance ,magnanimity, affability, high tolerance threshold, ethics oriented, attachment, organizational interests protection, religionorientation, honesty and conscientious)which were extracted from interviews and extracted dimensions of theoretical literature, it has specified that religionorientation, high tolerance threshold and ethicsorientation were not expressed in theories and texts and there were new dimensions, which gathered after interviewing with experts.