نقش ظرفیت جذب در بهبود رقابت پذیری فناوری: کلید موفقیت سازمان‌های دولتی کشورهای در حال توسعه (با تاکید بر ایران)

هدف اصلی این پژوهش، بررسی ارتباط بین ظرفیت جذب و رقابت پذیری کشورهای در حال توسعه و به تازگی توسعه یافته می باشد. بدین منظور پس از بررسی مبسوط نظری حول مفهوم ظرفیت جذب، عناصر تشکیل دهنده و شاخص های سنجش آن شناسایی و تبیین گردید. در ادامه به همین ترتیب، سه چارچوب عمده و متداول سنجش رقابت پذیری ملی بررسی و شاخص های آن استخراج گردید. با توجه به موجود نبودن داده ها و نیز عدم بررسی ایران در آن ها، چارچوب مجمع جهانی اقتصاد (بر اساس گزارش 2013-2014) به عنوان چارچوب مبنا، انتخاب شد. پس از مصاحبه با سه استاد اقتصاد، 11 شاخص استخراج شده از ادبیات به عنوان شاخص های مبنای ظرفیت جذب در نظر گرفته شد. در فاز بعدی می بایست، کشورهایی شبیه ایران جهت مطالعه انتخاب می شد. بر این اساس نه کشور در حال توسعه و یا به تازگی توسعه یافته جهت بررسی های بعدی انتخاب گردید که همگی دارای وضعیت مناسبی هستند و از آن ها می توان به خوبی به عنوان شاخص مقایسه با ایران بهره برد. بررسی کمی بین ظرفیت جذب و رقابت پذیری، همبستگی مثبت بین ظرفیت جذب و رقابت پذیری کلی کشورهای مطالعه تایید گردید. به طور دقیق تر ظرفیت دارای همبستگی مثبت و معنادار با عوامل نوآوری و عوامل کارایی در رقابت پذیری است، اما رابطه­ی معناداری بین ظرفیت جذب و الزامات پایه رقابت پذیری وجود ندارد. بر اساس نتایج این تحقیق کشورهای در حال توسعه می بایست برای بهبود رقابت پذیری، توجه به ظرفیت جذب را به عنوان یک باید تلقی نموده و جهت بهبود آن اقدامات لازم را صورت دهند.

Impact of Absorptive Capacity on technology competitiveness enhancement: Key to the success of public organization (with emphasis on Iran)

The main goal of this paper is to investigate the relationship between absorptive capacity competitiveness of developing and emerging countries. After holistic review of literature, absorptive capacity constructive elements and measuring variables of it, was identified and clarified. Then, three main frameworks of measuring national competitiveness and their relative indexed was extracted. Because of lack of Iran’s data in 2 of 3 studied frameworks, WEF framework (20132014 report) was selected as a base of this research. After interviewing with 3 outstanding economists, 11 extracted indexes of absorptive capacity from literature was selected. In the next phase, 9 developing and emerging countries like Iran, that are exemplary for their status and are choices for comparison. Quantitive analysis results verified the positive relationship between total absorptive capacity competitiveness in ten studied countries. With more detail, absorptive capacity has a positive and significant relationship innovation and efficiency elements of competitiveness. But there is no relationship with basic requirement elements of competitiveness. Based on the results, developing countries like Iran, must consider absorptive capacity as an essential component to enhance competitiveness and must take required actions to meet this objective.