ارائه مدل مدیریت سوداگری در سازمان‌های دولتی ایران، مطالعه موردی سازمان فناوری اطلاعات

سوداگری پدیده‌ای نوظهور در سیستم اداری عصر جدید است که آثار مخرب آن، سلامت اداره را تهدید کرده و منافع عمومی را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. لذا این پژوهش با هدف ارائه مدل مدیریت سوداگری در سازمان‌های دولتی ایران انجام گرفته است. برای تشکیل گروه خبرگی، تعداد 15 نفر از خبرگان وزارتخانه‌ها و سازمان‌های تابعه که حائز شرایط خبرگی بودند، به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. برای تست مدل نیز جامعه آماری شامل کارکنان سازمان فناوری اطلاعات ایران به تعداد 800 نفر در نظر گرفته شد. همچنین تعداد 260 نفر با استفاده از جدول مورگان و به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده به‌عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. داده‌های موردنیاز از طریق پرسشنامه محقق‌ساخته گرداوری گردید که روایی و پایایی آن از طریق روش‌های کمی تایید شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار لیزرل و تکنیک دلفی و سیستم استنتاج فازی در قالب نرم‌افزار متلب بهره گرفته شد. نتایج نشان داد مدل دارای سه بعد فردی، سازمانی و فرهنگی است و بعد سازمانی با بارعاملی 0/83 بیشترین سهم را در تبیین سوداگری اداری دارد. همچنین مولفه نظام ارزشی فرد با بارعاملی 0/6 بیشترین سهم را در تبیین بعد فردی؛ مولفه نظام ارزیابی ناکارآمد با بارعاملی 0/75 بیشترین سهم را در تبیین بعد سازمانی و مولفه کوتاه نگری با بارعاملی 0/75 بیشترین سهم را در تبیین بعد فرهنگی دارد. نتایج سیستم استنتاج فازی نیز نشان داد سطح کمینه سوداگری در سازمان 0/464 است و بخش عمده آن ناشی از تمایلات فردی سوداگرانه است. ضمن اینکه مدیریت عوامل سازمانی و فرهنگی تاثیر بسزایی بر کنترل سوداگری اداری دارد. براساس نتایج می‌توان گفت اهتمام به استخدام افراد شایسته و اخلاق‌مدار نخستین گام مقابله با سوداگری اداری است.

designing trading management model in public agencies of iran, case study: information technology organization

the health of administration and overshadow public interests. therefore, this research has been carried out with the aim of presenting a management model of trading in iran’s public agencies. in order to form the expert group, 15 experts from the ministries and subordinate organizations who had expert conditions were selected by available sampling method. to test the model, the statistical population including 800 employees of the information technology organization was considered. also, 260 people were selected as a statistical sample using morgan’s table and simple random sampling method. the required data was collected through a researcher-made questionnaire, whose validity and reliability were confirmed through quantitative methods. in order to analyze the data, lisrel software and delphi technique and fuzzy inference system in the form of matlab software were used. the results showed that the model has three individual, organizational and cultural dimensions, and the organizational dimension with a factor loading of 0.83 has the largest contribution in explaining administrative trading. also, the individual value system component with a factor of 0.6 has the largest contribution in explaining the individual dimension; the ineffective evaluation system component with a factor loading of 0.75 has the largest contribution in explaining the organizational dimension and the short-sighted component with a factor loading of 0.75 has the largest contribution in explaining the cultural dimension. the results of the fuzzy inference system also showed that the minimum level of trading in the organization is 0.464, and most of it is caused by individual trading tendencies. in addition, the management of organizational and cultural factors has a significant impact on the control of administrative trading. based on the results, it can be said that paying attention to employing competent and ethical people is the first step in dealing with administrative trading.