طراحی مدل برای مطالعه تطبیقی دانشگاه‌های کشور

نظام‌های مختلفی برای رتبه‌بندی دانشگاه‌ها در سطوح ملّی و بین‌المللی وجود دارد که دانشگاه‌ها را با شاخص‌های متفاوت، مورد سنجش قرار داده و نقاط ضعف و قوت آن‌ها را در مقایسه با دیگر دانشگاه‌ها نشان می‌دهند. اما نظام رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشور که مبتنی بر شرایط ملی و بین‌المللی باشد بیش از پیش حائز اهمیت است. بنابراین، هدف اصلی این پژوهش طراحی مدلی برای مطالعه تطبیقی و رتبه‌بندی دانشگاه‌های کشور است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع کمی-کیفی است. ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎرى موردنظر ﻣﺘﺸﻜﻞ از اﻓﺮاد ﺻﺎﺣﺐ ﺗﺠﺮﺑﻪ و ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧت ﻛﺎﻓﻲ درﮔﻴﺮ در برنامه‌ریزی ﺗﻮﺳﻌﻪاى دانشگاه‌ها در ﻛﺸﻮر می‌باشند. برای ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ از روش اﺷﺒﺎع ﺗﺌﻮرﻳﻚ اﺳﺘﻔﺎده شده است. در این پژوهش ابتدا با ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺟﻮد در اﻳﻦ ﺣﻮزه ﺷﺎﻣﻞ اﺳﻨﺎد ﻓﺮادﺳﺘﻲ، ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه و نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاهی دنیا، اطلاعات لازم برای مباحث نظری جمع‌آوری شد. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوا معیارها و شاخص‌های ارزیابی دانشگاه‌ها جمع‌آوری و در نهایت کار تعیین اوزان معیارها و شاخص‌ها با تکنیک فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی (ahp) براساس نظرات افراد خبره انجام گرفت. در ﻧﻬﺎﻳت مدل موردنظر برای ارزیابی و رتبه‌بندی دانشگاه‌های ایران ارائه شد. براساس نتایج حاصل از این پژوهش هفت معیار و 33 مفهوم به دست آمد که در نهایت براساس تعیین اوزان، کیفیت آموزشی رتبه یک را به خود اختصاص داده است. رتبه‌های بعدی به ترتیب به کیفیت پژوهشی، اعتبار بین‌المللی، اجتماعی و فرهنگی، میزان نوآوری و بازدهی مالی، نرخ تربیت متخصصان و امکانات و تسهیلات تعلق می‌گیرد.

designing a model for comparative study of iranian universities

there are various systems for ranking universities at the national and international levels which measure universities by different indicators and show their strengths and weaknesses compared to other universities. but the ranking system of the country’s universities, which is based on national and international conditions, is more important than ever. therefore, the main purpose of this research is to design a model for a comparative study and ranking of universities in the country. this research is applied in terms of purpose and is quantitative-qualitative in terms of type. the study population consists of experienced people involved in the development planning of universities in the country. to determine the sample size, the theoretical impregnation method was used. in this research, first, the necessary information for theoretical discussions was collected through deep study and review of related documents including the published scientific resources,  then, using the content analysis method, criteria and indicators of university assessment were collected, and finally, the task of determining criteria weights and indicators was done by analytical hierarchy process (ahp) method based on expert opinions. finally, the model was presented to evaluate and rank the universities of iran. according to the results of this research, seven criteria and 33 concepts were obtained, which, in the end, according to the weights criteria the ranks were rated. the following rankings are related to the quality of research, international credit, social and cultural credibility, the degree of innovation and financial efficiency, the rate of training of experts, and facilities.