بررسی اثر نامتقارن صادرات نفت بر تولیدناخالص داخلی، بیکاری و توزیع درآمد در ایران (رویکرد مدل گشتاورهای تعمیم یافته gmm)

با توجه به لزوم درک چگونگی اثرگذاری نااطمینانی درآمد نفت بر سایر متغیرهای اقتصاد کلان در کمک به سیاست گذاران جهت برنامه ریزی و هدف گذاری باثبات، در مطالعه حاضر تاثیر اثر نامتقارن صادرات نفت بر تولید ناخالص داخلی، بیکاری و توزیع درآمد در ایران پرداخته بررسی شد. برای این منظور، داده‌های مورد نیاز طی دوره 1401-1369 از بانک مرکزی گردآوری و با مدل گشتاورهای تعمیم یافته (gmm) تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد صادرات نفت از اثر نامتقارن بر تولیدناخالص داخلی، نرخ بیکاری و ضریب جینی برخوردار است. همچنین، تکانه مثبت صادرات نفت تاثیر معنادار مثبت قوی بر تولیدناخالص داخلی، تاثیر معنادار مثبت ضعیف بر نرخ بیکاری و تاثیر معنادار مثبت قوی بر ضریب جینی دارد. از آنجاکه نتایج تحقیق نشان داد که تکانه مثبت صادرات نفت از تاثیر معنادار مثبتی بر نرخ بیکاری برخوردار می‌باشد، به سیاست‌گذاران اقتصادی پیشنهاد می‌شود با برنامه‌ای منسجم از اثرات نامطلوب آن بر اشتغال جلوگیری نموده و با بسته‌های حمایتی، کاهش رفاه بیکاران جدید را تعدیل نمایند. در نهایت، از آنجاکه تکانه مثبت صادرات نفت از یک سو، از تاثیر معنادار مثبت بر تولیدناخالص داخلی برخوردار بوده و از سوی دیگر، باعث افزایش نابرابری درآمدی می‌شود، «رشد توام با باز توزیع» و «رشد همراه با برابری بیشتر» می‌بایست در دستور کار برنامه‌ریزان کشور قرار گیرد.

investigating the asymmetric effect of oil export on gdp, unemployment and income distribution in iran (gmm approach )

due to the need to understand how oil income uncertainty affects macroeconomic variables, in this study, the asymmetric effect of oil export on gdp, unemployment and income distribution in iran was investigated. for this purpose, required data were collected from central bank during 1990-2022 and analyzed with generalized moments model (gmm). results showed that oil export has an asymmetric effect on gdp, unemployment rate and gini coefficient. also, the positive momentum of oil exports has strong positive significant effect on gdp, weak positive significant effect on unemployment rate, and strong positive significant effect on the gini coefficient. since the results of the research showed that the positive impulse of oil export has a significant positive effect on the unemployment rate, it is suggested to the economic policy makers to prevent its adverse effects on employment with a coherent program and with supportive packages, reduce the welfare of the newly unemployed. finally, since the positive momentum of oil exports on the one hand has a significant positive effect on the gross domestic product and on the other hand it increases income inequality, growth with redistribution and growth with greater equality should be on the agenda of the country’s planners.