شدت اکولوژیکی به‌زیستن، رویکردی نوین در سنجش توسعه پایدار در ایران

پایداری اصولا چالشی مبادله‌ای است که نشان می‌دهد انسان به خاطر بهبود کیفیت به‌زیستن بر محیط زیست فشار تحمیل می‌کند. ازمیان شاخص‌های معرفی شده برخی هم‌چون شاخص ردپای اکولوژیکی، پایداری محیط‌زیست، عملکرد محیط‌زیست و توسعه انسانی، از توجه بیشتری برخوردار بوده‌اند. با این وجود، کماکان فقدان شاخصی جامع که معیارهای اقتصادی و زیست‌محیطی، هر دو را برای سنجش پایداری در نظر بگیرد، به چشم می‌خورد. به این خلا در «شاخص شدت اکولوژیکی به‌زیستن»( eiwb) توجه شده‌است. دایتز، روزا و یورک در سال 2012 برای اولین بار این شاخص را معرفی و آن را به عنوان سرانه‌ی فشاری که به ازای هر واحد به‌زیستن انسان به محیط زیست تحمیل می‌شود، برای سنجش توسعه پایدار، تعریف می‌کنند. این شاخص همزمان به فشار وارد بر محیط زیست و تغییر در کیفیت زندگی انسان توجه می‌کند. برای اولین بار در ایران، مطالعه حاضر مقدار این شاخص را برای سال‌های 1996 تا 2017 برای ایران محاسبه و برای سال‌های 2018تا 2022 با استفاده از مدلهای arma و نرم‌افزار r پیش‌بینی می‌کند.نتایج نشان می‌دهند که علی‌رغم افزایش ردپای اکولوژیکی در طی حدود سه دهه گذشته، مقدار شاخص eiwb تقریبا نصف شده است، که حاکی از بهبود وضعیت امید به زندگی در طی این دوره بوده است.

ecological intensity of well-being, a new approach to measuring sustainable development in iran

sustainability is basically an exchange challenge that shows environment is under pressure to improve the human’s quality of well-being. some of the introduced indicators, such as ecological footprint, environmental sustainability, environmental performance and human development, have received more attention. however, the lack of a comprehensive index that considers both economic and environmental criteria to measure sustainability can be seen. this subject seems to have been considered in the ecological intensity of well-being. dietz. rosa and york first introduced the index in 2012, defining it as the per capita pressure imposed on the environment for each unit of human well-being to measure sustainable development. for the first time in iran, this study calculates the value of this index for the years 1996 to 2017 for iran and predicts it for the years 2018 to 2022 using arma models and r software. the results show that despite the increase in the ecological footprint over the past three decades, the value of the eiwb has been almost halved, which indicates the improvement of life expectancy during this period.