استخراج نرخ ارز تعادلی پایدار در اقتصاد ایران

این مقاله به بررسی عوامل موثر بر نرخ ارز تعادلی پایدار حقیقی و تعیین میزان انحراف نرخ ارز بازار غیررسمی از آن پرداخته است. برای این بررسی یک مدل حداقل مربعات معمولی پوبا بکارگرفته شده و دوره زمانی مورد بررسی فصل اول 1369 تا فصل چهارم 1399است. بر اساس یافته‌های تحقیق، افزایش متغیرهای نسبت خالص دارایی‌‌های خارجی بانک مرکزی به تولید، بهره‌‌وری و نیز متغیر نسبت مازاد تراز تجاری به تولید، منجر به کاهش نرخ ارز تعادلی پایدار حقیقی خواهد شد و افزایش متغیر نسبت مخارج دولتی به تولید، منجر به افزایش آن می‌شود. محاسبات نشان می‌دهد از سال 1397 روند صعودی نرخ ارز تعادلی پایدار آغاز شده و از آن زمان تا انتهای سال 1399 انحراف ارزی در کشور همواره مثبت بوده است. هر چند شدت این انحراف به واسطه تحولات مختلف در این دوران شدت و ضعف داشته است. یکی از بحرانی‌ترین فصول در این دوره، فصل سوم سال 1399 بوده که انحراف ارزی در آن از 32 درصد نیز فراتر رفته است. بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده بر اساس مدل تخمین زده شده، با سناریوی تداوم وضعیت موجود، نرخ ارز تعادلی تابستان 1400، بیش از 25 هزار تومان برآورد شده است.

estimation of permanent equilibrium exchange rate in iran

this article examines factors that affect the real permanent equilibrium exchange rate and determines the degree of deviation of the informal market exchange rate from it. for this study, a dynamic ordinary least square model is applied for the period of 1369q:11399q:4. according to the research findings, increasing net ratio of foreign assets of the central bank to production, productivity and also the ratio of trade surplus to production, lead to a decrease in the real permanent equilibrium exchange rate and increasing ratio of expenditures government to production leads to an increase in it. also, calculations show that since 1397, the upward trend of the permanent equilibrium exchange rate has started and since then until the end of 1399, the currency deviation in the country has always been positive. one of the most critical seasons in this period was the third quarter of 1399, in which the currency deviation has exceeded 32%. according to the forecasts made based on the estimated model, with the scenario of the continuation of the current situation, the equilibrium exchange rate of the summer of 1400 has been estimated at more than 25 thousand tomans.