نابرابری‏های فضاییِ قدرت سیاسی-اقتصادی: نگاهی دیگر به اقتصاد سیاسی ایران

ادبیات اقتصادی از دیرباز در مورد واژگان مزیت مطلق و نسبی و در دهه‌های اخیر در زمینه مزیت رقابتی مفهوم‏پردازی کرده و کوشیده است تا با آن‏ها تمایزات توسعه مناطق را تفسیر کند. با وجود این، نتایج حاصل از پژوهش‏های پیشین در زمینه اقتصاد منطقه‌ای ایران نشان می‌دهد که توسعه مناطق با این مفاهیم بیگانه بوده و قابل توضیح نیست. به عبارت دیگر، مزیت‌های سه گانه فوق نمی‌تواند تفاوت سطوح توسعه مناطق ایران را تبیین کند. به همین دلیل، مقاله حاضر می‌کوشد تا عدم تعادل‌های منطقه‌ای را نه با متغیرهای اقتصادی و مزیت‌های یاد شده، بلکه با متغیر قدرت اقتصادیِ تبلوریافته در قدرت سیاسی ارزیابی کند. این پژوهش، نحوه توزیع قدرت سیاسی-اقتصادی بین مناطق ایران طی دوره 1391-1398 مورد کنکاش قرار داده و سعی می‏کند تا عدم توازن‌های قدرت در بین مناطق ایران را بر اساس بودجه نهادها و مقامات آن‏ها به تصویر بکشد. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که قدرت سیاسی-اقتصادی بین مناطق ایران به طور ناهمگن توزیع شده است. بر این اساس و با توجه به تسلط فراگیر و مرکزگرایِ دولت بر بودجه کشور، توزیع نابرابرِ قدرت سیاسی-اقتصادی را می‌توان به عنوان عاملی برای توسعه نامتوازن مناطق تلقی کرد.

Spatial inequalities political-economic power: A new insight into Iran’s political economy

The economic literature has long conceptualized the terms of absolute and comparative advantage, and so the competitive advantage theory has been introduced for explaining the regional inequalities in recent decades. However, the results of previous studies have not been able to indicate caused factors of the regional inequalities in Iran. In other words, the above three advantages cannot explain the differences in the levels of development in Iran’s regions. For this reason, the present paper doesn’t try to evaluate regional imbalances with the economic variables and advantages, but it tries to focus on economic power crystallized in political power. This study examines the distribution of PoliticalEconomic Power Advantage (PEPA) among the regions of Iran during the period of 20122019. In this regard, it depicts the power imbalances between the provinces of Iran based on the budget of institutions and their officials as well. The results show that PEPA is unevenly distributed among the provinces of Iran. Based on the government’s centralized and comprehensive dominance over the budget, the inequality of politicaleconomic power among the provinces of Iran can be considered as a factor for the unbalanced regional development.