بررسی اثرات سرریزی سرمایه انسانی بر رقابت پذیری جهانی کشورها: کاربرد اقتصاد سنجی فضایی

یکی از متغیرهای اندازه گیری توان رقابتی کشورها در مقایسه با یکدیگر، شاخص رقابت پذیری جهانی می باشد. یکی از عوامل موثر بر شاخص رقابت پذیری جهانی، سرمایه انسانی است. از این رو این مطالعه به بررسی اثر سرریز سرمایه انسانی بر رقابت پذیری جهانی کشور ایران و شرکای عمده تجاری با به کارگیری الگوی اقتصادسنجی فضایی (مدل دوربین فضایی) در دوره زمانی 2010-2019 می پردازد. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان داده است که سرمایه انسانی بصورت مستقیم و غیرمستقیم (سرریزی) بر شاخص رقابت پذیری جهانی کشورها تاثیر مثبت و معنادار داشته است. این امر نشان می دهد که سرمایه انسانی نه تنها بر رقابت پذیری خود کشورها بلکه بر رقابت پذیری کشورهای شریک تجاری از طریق سرریزهای تجاری نیز موثر می باشد. نتایج دیگر تحقیق نشان داده است که مخارج تحقیق و توسعه و بهره وری کل عوامل تولید نیز دارای اثر مستقیم مثبت و معنادار بر رقابت پذیری کشورها می باشد. بنابراین تقویت سرمایه انسانی و هم چنین متناسی با آن افزایش مخارج تحقیق و توسعه در راستای تقویت رقابت پذیری با یستی مورد توجه سیاست گذاران قرار گیرد.

Investigating the Spillovers effect of Human Capital on Global Competitiveness of countries: Application of spatial econometrics

One of the variables for measuring the competitiveness of countries in comparison with each other is the global competitiveness index. One of the factors affecting the global competitiveness index is human capital. Therefore, this study examines the effect of human capital spillover on the global competitiveness of Iran and major trading partners using the spatial econometrics model (spatial Durbin model) in the period 20102019. The results of model estimation have shown that human capital has a direct and indirect (spillovers) positive and significant effect on the global competitiveness index of countries. This shows that human capital not only have the positive effect on competitiveness of countries but also the competitiveness of trading partner countries through trade spillovers. Other research results have shown that research and development expenditure and total factor productivity also have a positive and significant direct effect on the competitiveness of countries. Therefore, strengthening human capital and also increasing research and development expenditures in order to strengthen competitiveness should be considered by policy makers.