ارزیابی و بررسی مسئله چندجانبه‌گرایی روابط تجاری ایران با استفاده از روش تاپسیس

همگرایی بیشتر منطقه ای جهت افزایش توان تجاری و اقتصادی تحت تحریم های غرب، به یکی از مسائل مهم حال حاضر اقتصاد ایران در بخش روابط تجاری تبدیل شده است. کشور ایران به عنوان اقتصادی در حال توسعه نیازمند اتخاذ رویکرد چندجانبه گرایی در روابط تجاری خود با سایر اقتصادهای جهان به منظور بهره وری مناسب از امکانات تولیدی دیگر کشورها است. در این راستا، هدف اصلی این مقاله بررسی مقایسه ای دقیق تر مسئله چندجانبه گرایی ایران در بخش تجارت خارجی با تمرکز بر اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان همکاری شانگهای است. جهت انجام این تحقیق، از روش ارزیابی عملکرد مبتنی بر کارت امتیازی متوازن و رتبه بندی گزینه ها براساس تکنیک تاپسیس (topsis) استفاده شده است. نتایج این تحقیق، رتبه بهتر سازمان همکاری شانگهای نسبت به اتحادیه اقتصادی اوراسیا جهت پیوستن ایران را براساس چهار حوزه عملکرد مالی، بازار داخلی، فرآیند داخلی، رشد و یادگیری نشان داد. به نظر، وجود سه اقتصاد نوظهور شامل چین، هند و روسیه در سازمان همکاری شانگهای فرصت های بیشتر تجاری برای اقتصاد ایران نسبت به اتحادیه اقتصادی اوراسیا که تنها برمحور نفوذ سیاسی روسیه فعالیت می کند، ایجاد خواهد کرد.

Study of Multilateralism of Foreign Trade in Iran by using the TOPSIS Method

One of the major issues at present in the Iranian economy is a greater regional convergence to increase trade and economic potential under Western sanctions. As a developing economy, Iran needs to multilateralize trade relations with other economies in the world in order to make good use of other countries’ production advantages. In this regard, the main purpose of this article is to examine more closely the issue of Iran’s multilateralism in foreign trade with a focus on the Eurasian Economic Union and the Shanghai Cooperation Organization. To do this research, the method of performance evaluation based on Balanced Scorecard and ranking of options based on TOPSIS technique (TOPSIS) is used. The results of this study show the Shanghai Cooperation Organization’s better rank than the Eurasian Economic Union for joining Iran on the basis of four areas of financial performance, internal market, internal process, growth and learning. It seems that the emergence of three emerging economies, including China, India and Russia, in the Shanghai Cooperation Organization will create more business opportunities for the Iranian economy than the Eurasian Economic Union, which operates solely on Russian political influence.