اثرات شیوع ویروس کرونا بر بودجه دولت در سال 1399

با شیوع ویروس کرونا کشورهای صادرکننده نفت مانند ایران، به دلیل وابستگی بالا به درآمدهای نفتی، از کانال کاهش قیمت نفت و درآمدهای ارزی متاثر شده و با کسری بودجه مواجه شده‌اند. به منظور بررسی اثر شیوع ویروس کرونا بر بودجه دولت در اقتصاد ایران، از منطق سناریوسازی با استفاده از روش شوارتز و تحلیل ساختاری (نرم افزار میک‌مک) بهره گرفته شده است. در این مطالعه، دو پیشران کلیدی قیمت نفت و شیوع ویروس کرونا تعیین و با توجه به این پیشران‌ها چهار سناریو طراحی شدند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگر افزایش قیمت نفت (وجه اول سناریوی 1 و 4) محقق شود، دولت تا حدودی می‌تواند به اهداف درآمدی خود در بودجه سال 1399 نزدیک شود. با این حال، در سناریوی 1، شیوع کرونا مفروض بوده که در این صورت، افزایش هزینه‌های حمایتی و کاهش شدید درآمدهای مالیاتی ناشی از تعطیلی کسب‌و‌کارها، می‌تواند کسری بودجه را تا حدود 89/78 هزار میلیارد تومان افزایش دهد. حال آنکه در سناریو 4 که با فرض کنترل شیوع ویروس طراحی شده، کاهش شدید درآمدهای مالیاتی و افزایش هزینه‌های حمایتی منتفی است و برآورد می‌شود که کسری بودجه دولت در حدود 85/64 هزار میلیارد تومان باشد. در سناریوی 2 و 3 نیز که قیمت نفت کاهش می‌یابد، درآمدهای ارزی دولت افت کرده اما این افت اگر با شیوع ویروس کرونا همراه باشد (سناریو 2) می‌تواند کسری بودجه را به میزان قابل‌ملاحظه‌ای افزایش دهد (حدود 49/83 هزار میلیارد تومان). حال آنکه در سناریوی 3، بخشی از این کسری بودجه به دلیل عدم افزایش هزینه‌هایی حمایتی ناشی از کنترل ویروس کرونا کاهش می‌یابد. پیشنهاد می‌شود دولت برای کاهش کسری بودجه، روش‌های جبران کسری بودجه از طریق فروش اوراق در بازار بدهی، مولد‌سازی دارایی‌ها و فروش سهام دولتی در شرکت‌های بورسی و غیربورسی را مورد بررسی قرار دهد و کم‌هزینه‌ترین آنها را انتخاب نماید و از اسقراض از بانک مرکزی و پولی نمودن کسری بودجه دوری کند.

The Effect of Coronavirus Outbreak on Government Budget in Year 2020

With the outbreak of coronavirus, due to their high dependence on oil revenues, oilexporting countries such as Iran have been affected by lower oil prices and have faced budget deficits. In order to investigate the effect of coronavirus outbreak on government budget in Iranian economy, the method of scenario analysis using Schwartz method and structural analysis (MICMAC Software) is used. In this study two key variables, oil price and coronavirus outbreak were identified and four scenarios were designed based in these variables. Our results show that with increase in oil prices (the first variable in scenarios 1 and 4), the government can be almost near its revenue targets in 2020 fiscal year. However, in scenario 1, the outbreak of coronavirus is assumed, in which case, the increase in relief expenditures and a sharp decline in tax revenues, due to business failures, can increase budget deficit to about 78.89 thousand billion tomans. However, in scenario 4, in which it is assumed that the spread of coronavirus is controlled, a sharp decline in tax revenues and an increase in relief expenditures is ruled out. In that case, it is estimated that government budget deficit would be about 64.85 thousand billion tomans. In scenarios 2 and 3, when oil prices fall, government foreign earnings fall, but if this decline is accompanied by the outbreak of coronavirus (scenario 2), it can significantly increase budget deficit (to about 83.49 thousand trillion tomans). In Scenario 3, however, part of this budget deficit is reduced due to lack of relief expenditures as a result of coronavirus control. It is suggested that the government should put on agenda a regular sale of debt securities, increase productivity of its assets and sell its share in listed and nonlisted companies to reduce budget deficit.