توسعه مالی، رانت منابع طبیعی و سرمایه فیزیکی در ایران: نفرین یا موهبت منابع؟

نفرین یا موهبت منابع؟ این مساله‏ بیش از نیم قرن، سهم قابل توجهی از مباحث تئوریک و مطالعات کاربردی در کشورهای غنی از منابع را به خود اختصاص داده است. در واقع باید دانست که آیا بهره‏مندی از رانت منابع می‏تواند مشوق انباشت سرمایه فیزیکی باشد و آیا توسعه مالی می تواند منجربه تحقق آن شود؟ این مقاله، با استفاده از تکنیک ardl غلتان به آزمون اثر شاخص چندبُعدی و هفت شاخص تک‏بُعدی توسعه مالی بر نحوه اثرگذاری رانت منابع طبیعی بر سرمایه فیزیکی در ایران طی سال‏های 2014-1970 می‏پردازد. نتایج گویای آن است که با افزایش شاخص چندبُعدی و اکثر شاخص‏های تک‏بُعدی توسعه مالی، تاثیر رانت منابع بر سرمایه فیزیکی در کوتاه مدت و در بلندمدت بهبود پیدا کرده است. لذا توسعه مالی باعث بالا رفتن ظرفیت جذب این منابع در اقتصاد شده و آسیب پذیری اقتصاد ایران از نوسانات فروش منابع طبیعی را کاهش داده است. این نتایج موید لزوم تقویت سیستم مالی به منظور تبدیل سرمایه طبیعی به سرمایه فیزیکی است.

Financial Development, Natural Resources Rent and Physical Capital in Iran: The Curse or Blessing of Resources?

Resources Curse or blessing? This is a problem that has been a significant contribution to theoretical discussions and applied studies in natural resourcerich countries for over half a century. In fact, it is important to know that can resources rents stimulate physical capital accumulation and whether financial development can lead to it?  In this article we have investigated the effect of multidimensional and seven individual indices of financial development on how resources rents affect physical capital in Iran during 1970–2014, using ARDL Rolling model. The results show that with the increase of the multidimensional index and most of the individual indices of financial development, the effect of resources rents on physical capital accumulation has improved in both short and longrun. In fact, financial development has increased the absorption capacity of these resources in the economy and reduced the vulnerability of the Iranian economy to fluctuations in natural resource sales. These results confirm the need to strengthen the financial system to transform natural capital to physical capital.