تحلیل فضایی‌- مکانی جایگاه‌های پمپ بنزین و تعیین مکان بهینۀ احداث جایگاه‌های جدید با استفاده از gis و mcdm (مطالعۀ موردی: منطقۀ 6 شهرداری تهران)

شهر تهران با توجه به نقش مرکزیتی با افزایش جمعیت و تراکم همراه بوده و به تبع آن در ارائۀ خدمات در زمینه‌های مختلف، به جهت کمبود و در پاره‌ای از موارد به‌دلیل عدم توزیع جغرافیایی مناسبِ کاربری‌ها دچار نارسایی‌هایی است. شبکه جایگاه‌های سوخت‌رسانی از جمله اجزاء شبکۀ خدمات شهری است که به‌عنوان تامین‌کننده سوخت بخش حمل‌ونقل درون‌شهری عمل کرده و به نوبۀ خود از لحاظ ملاحظات ترافیکی، شهرسازی، ایمنی و محیط زیست دارای اهمیت است. منطقۀ شش تهران به‌لحاظ نقش فرامنطقه‌ای و برخورداری از شبکۀ بزرگراهی علاوه بر عبور و مرور داخلی، پذیرای حمل‌ونقل عبوری سایر مناطق نیز می‌باشد که این مسئله ضرورت نیاز به جایگاه‌های سوخت‌رسانی و مکان‌یابی بهینۀ آن‌ها را بیان می‌دارد. به همین منظور پژوهش پیشِ رو با هدف تعیین مکان بهینه برای احداث جایگاه‌های پمپ بنزین و بررسی موقعیت جایگاه‌های موجود در منطقۀ 6 تهران انجام شده است. روش پژوهش در این بررسی، توصیفی‌تحلیلی و با به‌کارگیری روش‌های تحلیلی (mcdm) و نیز استفاده از مدل تحلیل سلسله‌مراتبی (ahp) و تلفیق آن با قابلیت‌های gis است. جهت نیل به اهدف مذکور از شاخص‌های مناسب و سازگار با منطقۀ مورد مطالعه استفاده شده است و در نهایت با استفاده از دانش کارشناسان و نرم‌افزار expert choice وزن نهایی معیارها مشخص شده است. نتایج حاصل از تلفیق لایه‌های اطلاعاتی، ضمن مشخص‌کردن مکان‌های مناسب برای احداث جایگاه‌های جدید، موقعیت قرارگیری جایگاه‌های پمپ بنزین را تحلیل کرده است که نشان می‌دهد به‌جز جایگاه شمارۀ 24 که در موقعیت نامناسبی استقرار یافته است سایر جایگاه‌ها در مکان‌های بهینه و نسبتاً مناسبی قرار دارند.