تحلیلی بر رشد فضایی سکونتگاه‌های غیررسمی و پیش‌بینی روند آن در ایران (نمونۀ موردی: سکونتگاه‌های غیررسمی شهر خوی)

اسکان غیررسمی شیوۀ زندگی مابین زندگی روستایی و شهری است که از ویژگی‌های اکثر کشورهای در حال توسعه است و جوانه‌زنی آن با آغاز صنعتی‌شدن بوده، اما آهنگ رشد سکونتگاه‌های غیررسمی از روند شهرنشینی که دنباله‌رو توسعه است، تبعیت می‌کند. پژوهش حاضر با هدف شناخت هستۀ اولیه و روند رشد فضایی سکونتگاه‌های غیررسمی شهر خوی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای landsat انجام گرفت. در این راستا ابتدا تصاویر ماهواره‌ای مربوط به سال‌های 1355، 1368، 1379 و 1390 تهیه شد و سپس با استفاده نرم‌افزارهای erdas و arc gis فرآیند مربوط به پردازش تصاویر و تجزیه و تحلیل نتایج انجام یافت. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که هستۀ اولیۀ سکونتگاه‌های غیررسمی خوی در قسمت شمالی شهر (محلۀ جمشیدآباد) شکل‌گرفته و مساحت آن در دهه‌های بعدی افزایش یافته است، به‌طوری‌که مساحت این سکونتگاه‌ها از 84/31 هکتار (8/2 درصد) در سال 1355 به 05/913 هکتار (05/79 درصد) در سال 1390 افزایش پیدا کرده است و بیشترین رشد مساحت بین سال‌های 1368-1379 با 496 هکتار اتفاق افتاده است. همچنین در این پژوهش روند رشد فضایی سکونتگاه‌های غیررسمی برای افق 1405 با استفاده از ترکیب روش زنجیرۀ مارکوف و سلول‌های خودکار مدل‌سازی شد که نتایج حاکی از افزایش سطح این سکونتگاه‌ها به 35/1036 هکتار می‌باشد که رشد 123 هکتاری را نسبت به سال 1390 نشان می‌دهد.