ارزیابی کارایی انرژی در ضوابط و مقررات شهری با تاکید بر الگوی پهنه‌بندی (مورد پژوهی: منطقه 6 شهر تهران)

امروزه با توجه به شاخص سرانه مصرف انرژی در ایران و عدم کارایی انرژی شهرها، تهیه ضوابط و مقررات شهری در اجرایی ترین سطح سیاست گذاری شهری با هدف افزایش کارایی انرژی در پهنه بندی، به عنوان خروجی اصلی طرح های تفصیلی، امری الزامی است. هدف اصلی پژوهش حاضر ارزیابی و سنجش کارایی انرژی در ضوابط و مقررات شهری با تاکید بر الگوی پهنه بندی و شامل سه سوال اصلی است: ارتباط میان مفاهیم ضوابط و مقررات شهری و کارایی انرژی چیست و پارامترهای تاثیرگذار بر کارایی انرژی در ضوابط و مقررات شهری کدام اند؟ چارچوب ارزیابی کارایی انرژی در ضوابط و مقررات شهری در پهنه بندی، معیارها، شاخص ها و اوزان آن ها چگونه است؟ چگونه می توان کارایی انرژی بافت موجود شهری و بافت شهری شبیه سازی شده مبتنی بر ضوابط و مقررات شهری پهنه بندی را ارزیابی و مقایسه نمود؟ این پژوهش در تقسیم بندی تحقیقات علمی بر اساس هدف، کاربردی، بر مبنای روش، توصیفی-تحلیلی  و ترکیبی از پژوهش های کیفی و کمی تلقی می شود.  این پژوهش با بکارگیری روش های کتابخانه ای و میدانی شامل پرسشنامه و تحلیل داده های ثانویه و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی ahp توسط نرم افزار سیستم اطلاعات جغرافیایی gis و  نرم افزار expert choice انجام شده است. همچنین قابل ذکر است منطقه 6 شهر تهران به عنوان محدوده مطالعاتی پژوهش انتخاب شده است.یافته ها نشان می دهد کارایی انرژی در منطقه 6 تهران با اعمال ضوابط و مقررات شهری با تاکید بر پهنه بندی طرح تفصیلی در مقایسه با وضع موجود % 22.25 کاهش یافته، که این امر موجب افزایش مصرف انرژی و در نتیجه پیامدهای محیط زیستی نامطلوب ناشی از آن شده است. بنابراین پژوهش حاضر با تکیه بر یافته های خود بر تهیه دستورالعمل های ضوابط و مقررات پهنه بندی منطبق بر انواع اقلیم در ایران و همچنین در نظر گرفتن پارامترهایی کاربردی در راستای افزایش کارایی انرژی در ضوابط و مقررات پهنه بندی، تاکید می کند.

evaluating energy efficiency in urban rules and regulations with an emphasis on zoning model (case study: district 6 of tehran city)

introduction energy consumption in iran is currently very high and the energy efficiency of cities is low. therefore, it seems necessary to prepare urban rules and regulations at the most executive level of urban policy making to increase energy efficiency in zoning as the main output of detailed plans. this research was conducted with the aim of exploring and measuring energy efficiency in urban rules and regulations with an emphasis on the zoning model. this research tried to see the relationship between the concepts of urban rules and regulations and energy efficiency and determine what parameters impact upon energy efficiency in urban rules and regulations. it also tried to examine the energy efficiency evaluation framework in urban zoning rules and regulations, their criteria, indicators, and final weights and to see how the energy efficiency of the existing urban fabric and the rule-based simulated urban fabric can be evaluated and compared.method this applied, descriptive-analytical research used a mixed method of qualitative and quantitative methods. to carry out this research, library and field studies, including questionnaire and secondary data analysis and analytical hierarchy process (ahp) were used. gis software and expert choice software were also used for this purpose. district 6 of tehran city was selected as the case to be studied in this study.