تحلیل و ارزیابی میزان آسیب پذیری تاسیسات گردشگری در فضاهای شهری (نمونه: زائرسراهای شهر مشهد)

از نیمه دوم سده بیستم میلادی خدمات گردشگری به یکی از عوامل کلیدی برای پیشرفت اجتماعی-اقتصادی تبدیل شده است و امنیت گردشگری یکی از مهمترین نیازهای اساسی توسعه آن شناخته می‌شود. مسئله پژوهش حاضر بر امنیت اقامتگاه‌های گردشگری ارزان‌قیمت (زائرسراهای) شهر مشهد به عنوان یکی از اجزاء مهم ایمنی و امنیت گردشگری در شهر  مشهد تمرکز دارد. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی_تحلیلی است. اطلاعات مورد نیاز به روش اسنادی و میدانی گردآوری شده است. در این پژوهش تعداد 19 مولفه‌ آسیب پذیری در سه دسته ی  1- نحوه استفاده از زمین، 2- دسترسی و 3- تراکم، مورد بررسی قرار گرفته است که در راستای ارزیابی این مولفه‌ها، 10 زائرسرای دولتی و وقفی واقع در منطقه ثامن شهرداری مشهد انتخاب شده و با استفاده از تکنیک جمع وزنی در محیط نرم افزار gis مورد سنجش قرار گرفته است. بر اساس نتایج پژوهش، میزان آسیب‌های احتمالی در اقامتگاه‌های گردشگری(زائرسراها) شهر مشهد در برابر بحران‌های طبیعی و غیرطبیعی زیاد است. بطوریکه در سنجش وضعیت زائرسراهای نمونه پژوهش بر اساس هر یک از معیارها مشخص شد که کلیه آن‌ها به غیر از معیار فاصله از گسل،‌ در سایر معیارها دارای آسیب‌پذیری زیادی دارند. این نتایج بیان کننده‌ی عدم نظارت فنی بر فرایند مکانیابی، احداث و مدیریت زائرسراهای شهر مشهد توسط دستگاه نظارتی مربوطه و عدم رعایت استانداردهای فنی و تخصصی تاسیسات گردشگری است.

analysis and evaluation of the vulnerability of tourism facilities in urban areas (case: pilgrim lodgings in mashhad)

since the second half of the 20th century, tourism services have become one of the key factors for socio-economic progress and tourism security has been recognized as one of the most important needs of its development. using a descriptive analytical approach, this study focused on the security of low-cost tourism lodgings (known as pilgrims’ temporary houses) in mashhad, which is one of the most significant aspects of tourism security in this city. nineteen vulnerability components were investigated regarding three categories: land use, access, and density. to evaluate these components, 10 governmental and endowed lodgings located in samen area of mashhad municipality were selected and evaluated using the weighted sum technique in gis. the results showed that the potential vulnerabilities of the pilgrim lodgings against natural and anthropogenic damages is high. the results also indicate lack of authoritis’ technical supervision over the process of identifying, constructing, and operating the pilgrim lodgings, as their situation do not comply with technical and specialized criteria of tourist facilities.